W takim razie żegnam.
A ściślej rzecz ujmując...
Wiem, wiem. Do widzenia.
...Next question please.
That's all I've got.
Well, goodbye then.
Or to put it more precisely...
I know, I know. Au revoir.
GRECKI POSĄG
Z pomocą ludzi i innych żywiołów
nieźle się przy nim napracował czas.
Najpierw pozbawił nosa, później genitaliów,
kolejno palców u rąk i u stóp,
z biegiem lat ramion, jednego po drugim,
uda prawego i uda lewego,
pleców i bioder, głowy i pośladków,
a to, co już odpadło, rozbijał na części,
na gruz, na żwir, na piasek.
Kiedy w ten sposób umiera ktoś żywy,
wypływa dużo krwi za każdym ciosem.
Posągi marmurowe giną jednak biało
i nie zawsze do końca.
Z tego, o którym mowa, zachował się tors
i jest jak wstrzymywany przy wysiłku oddech,
ponieważ musi teraz
przyciągać
do siebie
cały wdzięk i powagę
utraconej reszty.
I to mu się udaje,
to mu się jeszcze udaje,
udaje i olśniewa,
olśniewa i trwa—
Czas także tu zasłużył na pochwalną wzmiankę,
bo ustał w pracy
i coś odłożył na potem.
GREEK STATUE
With the help of people and the other elements
time hasn't done a bad job on it.
It first removed the nose, then the genitalia,
next, one by one, the toes and fingers,
over the years the arms, one after the other,
the left thigh, the right,
the shoulders, hips, head, and buttocks,
and whatever dropped off has since fallen to pieces,
to rubble, to gravel, to sand.
When someone living dies that way
blood flows at every blow.
But marble statues die white
and not always completely.
From the one under discussion only the torso lingers
and it's like a breath held with great effort,
since now it must
draw
to itself
all the grace and gravity
of what was lost.
And it does,
for now it does,
it does and it dazzles,
it dazzles and endures—
Time likewise merits some applause here,
since it stopped work early,
and left some for later.
LABIRYNT
—a teraz kilka kroków
od ściany do ściany,
tymi schodkami w górę,
czy tamtymi w dół,
a potem trochę w lewo,
jeżeli nie w prawo,
od muru w głębi muru
do siódmego progu,
skądkolwiek, dokądkolwiek
aż do skrzyżowania,
gdzie się zbiegają,
żeby się rozbiegnąć
twoje nadzieje, pomyłki, porażki,
próby, zamiary i nowe nadzieje.
Droga za drogą,
ale bez odwrotu.
Dostępne tylko to,
co masz przed sobą,
a tam, jak na pociechę,
zakręt za zakrętem,
zdumienie za zdumieniem,
za widokiem widok.
Możesz wybierać
gdzie być albo nie być,
przeskoczyć, zboczyć
byle nie przeoczyć.
Więc tędy albo tędy,
chyba że tamtędy,
na wyczucie, przeczucie,
na rozum, na przełaj,
LABYRINTH
—and now a few steps
from wall to wall,
up those stairs
or down the others,
then slightly to the left,
if not the right,
from a wall within a wall
up to the seventh threshhold,
from wherever to wherever
to the very intersection
where your hopes, errors, failures,
efforts, plans, and new hopes
cross paths
so as to part.
Road after road
without retreat.
Access only to those
you have before you,
and there, as if in consolation,
twist after twist,
gasp after gasp,
view after view.
You may choose
where to be or not to be,
to overpass or to pull over,
only not to overlook.
So this way or that,
if not the other,
by intuition, by premonition,
by common sense, by chance,
na chybił trafił,
na splątane skróty.
Przez któreś z rzędu rzędy
korytarzy, bram,
prędko, bo w czasie
niewiele masz czasu,
z miejsca na miejsce
do wielu jeszcze otwartych,
gdzie ciemność i rozterka
ale prześwit, zachwyt,
gdzie radość, choć nieradość
nieomal opodal,
a gdzie indziej, gdzieniegdzie,
ówdzie i gdzie bądź
szczęście w nieszczęściu
jak w nawiasie nawias,
i zgoda na to wszystko
i raptem urwisko,
urwisko, ale mostek,
mostek, ale chwiejny,
chwiejny, ale jedyny,
bo drugiego nie ma.
Gdzieś stąd musi być wyjście,
to więcej niż pewne.
Ale nie ty go szukasz,
to ono cię szuka,
to ono od początku
w pogoni za tobą,
a ten labirynt
to nic innego jak tylko,
jak tylko twoja, dopóki się da,
twoja, dopóki twoja,
ucieczka, uci eczka—
by hook or crook,
by crooked shortcuts.
Through whichever rows upon rows
of corridors and gates,
quick, since in the meantime
your time is running short,
from place to place,
to those many still left open,
where there's perplexity and darkness
but also gaps and rapture,
where there's happiness, though mishap
is just a step behind,
whereas elsewhere, hither thither,
here and there, wherever,
fortune in misfortune
like brackets in parentheses,
and yes to all of this,
then abruptly an abyss,
an abyss, but a little bridge,
a little bridge, but shaky,
shaky, but the only,
there's no other.
There must be an exit somewhere,
that's more than certain.
But you don't look for it,
it looks for you,
it's been stalking you
from the start,
and this labyrinth
is none other than
than your, for the duration,
your, until not your,
flight, flight—
WŁAŚCIWIE KAŻDY WIERSZ
Właściwie każdy wiersz
mógłby mieć tytuł „Chwila".
Wystarczy jedna fraza
w czasie teraźniejszym,
przeszłym a nawet przyszłym;
wystarczy, że cokolwiek
niesione słowami
zaszeleści, zabłyśnie,
przefrunie, przepłyn
ie,
czy też zachowa
rzekomą niezmienność,
ale z ruchomym cieniem;
wystarczy, że jest mowa
o kimś obok kogoś
albo kimś obok czegoś;
O Ali, co ma kota,
albo już go nie ma;
albo o innych Alach
kotach i nie kotach
z innych elementarzy
kartkowanych przez wiatr;
wystarczy, jeśli w zasięgu spojrzenia
autor umieści tymczasowe góry
i nietrwałe doliny;
IN FACT EVERY POEM
In fact every poem
might be called "Moment."
One phrase is enough
in the present tense,
the past and even future;
it's enough so that anything
borne on words
begins to rustle, sparkle,
flutter, float,
while seeming
to stay changeless
but with a shifting shadow;
it's enough that there is talk
of someone next to someone
or someone next to something;
about Sally who has a kitty
or no longer has a kitty;
or about other Sallys
kitties or not kitties
from other primers
ruffled by the wind;
it's enough if within eyeshot
an author places temporary hills
and makeshift valleys;
jeśli przy tej okazji
napomknie o niebie
tylko z pozoru wiecznym i statecznym;
jeśli się zjawi pod piszącą ręką
bodaj jedyna rzecz
nazwana rzeczą czyjąś;
jeśli czarno na białym,
czy choćby w domyśle,
z ważnego albo błahego powodu,
postawione zostaną znaki zapytania,
a w odpowiedzi—
jeżeli dwukropek:
if on this occasion
he hints at a heaven
apparently firm and enduring;
if there appears beneath a writing hand
at least one thing
that is called someone's;
if in black on white,
at least in thought,
for some serious or silly reason,
question marks are placed,
and if in response,
a colon:
* The reference is to the Polish novelist Bolesław Prus (1847—1912), whose most famous work, TheD oll (1890), later became a popular TV miniseries.
[back]
***
* One of Poland's greatest Romantic poets, Słowacki lived from 1809 to 1849.
[back]
Here Page 5