by Aristophanes
Οἰκέτης
καλῶς δῆτ᾽ ὦ πότνι᾽ Εἰρήνη φίλη.
Ἱεροκλῆς
ἄγε νυν ἀπάρχου κᾆτα δὸς τἀπάργματα.
Τρυγαῖος
ὀπτᾶν ἄμεινον πρῶτον.
Ἱεροκλῆς
ἀλλὰ ταυταγὶ
ἤδη ᾽στὶν ὀπτά.
Τρυγαῖος
πολλὰ πράττεις, ὅστις εἶ.
κατάτεμνε. ποῦ τράπεζα; τὴν σπονδὴν φέρε.
Ἱεροκλῆς
ἡ γλῶττα χωρὶς τέμνεται. 1060
Τρυγαῖος
μεμνήμεθα.
ἀλλ᾽ οἶσθ᾽ ὃ δρᾶσον;
Ἱεροκλῆς
ἢν φράσῃς.
Τρυγαῖος
μὴ διαλέγου
νῷν μηδέν· Εἰρήνῃ γὰρ ἱερὰ θύομεν.
Ἱεροκλῆς
ὦ μέλεοι θνητοὶ καὶ νήπιοι,
Τρυγαῖος
ἐς κεφαλὴν σοί.
Ἱεροκλῆς
οἵτινες ἀφραδίῃσι θεῶν νόον οὐκ ἀίοντες
συνθήκας πεποίησθ᾽ ἄνδρες χαροποῖσι πιθήκοις, 1065
Τρυγαῖος
αἰβοιβοῖ.
Ἱεροκλῆς
τί γελᾷς;
Τρυγαῖος
ἥσθην χαροποῖσι πιθήκοις.
Ἱεροκλῆς
καὶ κέπφοι τρήρωνες ἀλωπεκιδεῦσι πέπεισθε,
ὧν δόλιαι ψυχαί, δόλιαι φρένες.
Τρυγαῖος
εἴθε σου εἶναι
ὤφελεν ὦλαζὼν οὑτωσὶ θερμὸς ὁ πλεύμων.
Ἱεροκλῆς
εἰ γὰρ μὴ νύμφαι γε θεαὶ Βάκιν ἐξαπάτασκον, 1070
μηδὲ Βάκις θνητούς, μηδ᾽ αὖ νύμφαι Βάκιν αὐτὸν —
Τρυγαῖος
ἐξώλης ἀπόλοι᾽, εἰ μὴ παύσαιο βακίζων.
Ἱεροκλῆς
οὔπω θέσφατον ἦν Εἰρήνης δέσμ᾽ ἀναλῦσαι,
ἀλλὰ τόδε πρότερον —
Τρυγαῖος
τοῖσδ᾽ ἁλσί γε παστέα ταυτί.
Ἱεροκλῆς
οὐ γάρ πω τοῦτ᾽ ἐστὶ φίλον μακάρεσσι θεοῖσιν, 1075
φυλόπιδος λῆξαι, πρίν κεν λύκος οἶν ὑμεναιοῖ.
Τρυγαῖος
καὶ πῶς ὦ κατάρατε λύκος ποτ᾽ ἂν οἶν ὑμεναιοῖ;
Ἱεροκλῆς
ὡς ἡ σφονδύλη φεύγουσα πονηρότατον βδεῖ,
“χἠ κώδων” ἀκαλανθὶς ἐπειγομένη τυφλὰ τίκτει,
τουτάκις οὔπω χρῆν τὴν εἰρήνην πεποιῆσθαι.
Τρυγαῖος
ἀλλὰ τί χρῆν ἡμᾶς; οὐ παύσασθαι πολεμοῦντας, 1080
ἢ διακαυνιάσαι πότεροι κλαυσούμεθα μεῖζον,
ἐξὸν σπεισαμένοις κοινῇ τῆς Ἑλλάδος ἄρχειν;
Ἱεροκλῆς
οὔποτε ποιήσεις τὸν καρκίνον ὀρθὰ βαδίζειν.
Τρυγαῖος
οὔποτε δειπνήσεις ἔτι τοῦ λοιποῦ ν᾽ πρυτανείῳ,
οὐδ᾽ ἐπὶ τῷ πραχθέντι ποιήσεις ὕστερον οὐδέν. 1085
Ἱεροκλῆς
οὐδέποτ᾽ ἂν θείης λεῖον τὸν τραχὺν ἐχῖνον.
Τρυγαῖος
ἆρα φενακίζων ποτ᾽ Ἀθηναίους ἔτι παύσει;
Ἱεροκλῆς
ποῖον γὰρ κατὰ χρησμὸν ἐκαύσατε μῆρα θεοῖσιν;
Τρυγαῖος
ὅνπερ κάλλιστον δήπου πεποίηκεν Ὅμηρος·
“ὣς οἱ μὲν νέφος ἐχθρὸν ἀπωσάμενοι πολέμοιο 1090
Εἰρήνην εἵλοντο καὶ ἱδρύσανθ᾽ ἱερείῳ.
αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρ᾽ ἐκάη καὶ σπλάγχν᾽ ἐπάσαντο,
ἔσπενδον δεπάεσσιν· ἐγὼ δ᾽ ὁδὸν ἡγεμόνευον”·
χρησμολόγῳ δ᾽ οὐδεὶς ἐδίδου κώθωνα φαεινόν.
Ἱεροκλῆς
οὐ μετέχω τούτων· οὐ γὰρ ταῦτ᾽ εἶπε Σίβυλλα. 1095
Τρυγαῖος
ἀλλ᾽ ὁ σοφός τοι νὴ Δί᾽ Ὅμηρος δεξιὸν εἶπεν·
“ἀφρήτωρ ἀθέμιστος ἀνέστιός ἐστιν ἐκεῖνος,
ὃς πολέμου ἔραται ἐπιδημίου ὀκρυόεντος”.
Ἱεροκλῆς
φράζεο δὴ μή πώς σε δόλῳ φρένας ἐξαπατήσας
ἰκτῖνος μάρψῃ. 1100
Τρυγαῖος
τουτὶ μέντοι σὺ φυλάττου,
ὡς οὗτος φοβερὸς τοῖς σπλάγχνοις ἐστὶν ὁ χρησμός.
ἔγχει δὴ σπονδὴν καὶ τῶν σπλάγχνων φέρε δευρί.
Ἱεροκλῆς
ἀλλ᾽ εἰ ταῦτα δοκεῖ, κἀγὼ ᾽μαυτῷ βαλανεύσω.
Τρυγαῖος
σπονδὴ σπονδή.
Ἱεροκλῆς
ἔγχει δὴ κἀμοὶ καὶ σπλάγχνων μοῖραν ὄρεξον. 1105
Τρυγαῖος
ἀλλ᾽ οὔπω τοῦτ᾽ ἐστὶ φίλον μακάρεσσι θεοῖσιν·
ἀλλὰ τόδε πρότερον, σπένδειν ἡμᾶς, σὲ δ᾽ ἀπελθεῖν.
ὦ πότνι᾽ Εἰρήνη παράμεινον τὸν βίον ἡμῖν.
Ἱεροκλῆς
πρόσφερε τὴν γλῶτταν.
Τρυγαῖος
σὺ δὲ τὴν σαυτοῦ γ᾽ ἀπένεγκε.
Ἱεροκλῆς
σπονδή. 1110
Τρυγαῖος
καὶ ταυτὶ μετὰ τῆς σπονδῆς λαβὲ θᾶττον.
Ἱεροκλῆς
οὐδεὶς προσδώσει τῶν σπλάγχνων;
Τρυγαῖος
οὐ γὰρ οἷόν τε
ἡμῖν προσδιδόναι, πρίν κεν λύκος οἶν ὑμεναιοῖ.
Ἱεροκλῆς
ναὶ πρὸς τῶν γονάτων.
Τρυγαῖος
ἄλλως ὦ τᾶν ἱκετεύεις·
οὐ γὰρ ποιήσεις λεῖον τὸν τραχὺν ἐχῖνον.
ἄγε δὴ θεαταὶ δεῦρο συσπλαγχνεύετε 1115
μετὰ νῷν.
Ἱεροκλῆς
τί δὴ ᾽γώ;
Τρυγαῖος
τὴν Σίβυλλαν ἔσθιε.
Ἱεροκλῆς
οὔτοι μὰ τὴν γῆν ταῦτα κατέδεσ
θον μόνω,
ἀλλ᾽ ἁρπάσομαι σφῷν αὐτά· κεῖται δ᾽ ἐν μέσῳ.
Τρυγαῖος
ὦ παῖε τὸν Βάκιν.
Ἱεροκλῆς
μαρτύρομαι.
Τρυγαῖος
κἄγωγ᾽ ὅτι τένθης εἶ σὺ κἀλαζὼν ἀνήρ. 1120
παἶ αὐτὸν ἐπέχων τῷ ξύλῳ τὸν ἀλαζόνα.
Οἰκέτης
σὺ μὲν οὖν· ἐγὼ δὲ τουτονὶ τῶν κῳδίων,
ἁλάμβαν᾽ αὐτὸς ἐξαπατῶν, ἐκβολβιῶ.
οὐ καταβαλεῖς τὰ κῴδι᾽ ὦ θυηπόλε;
ἤκουσας; ὁ κόραξ οἷος ἦλθ᾽ ἐξ Ὠρεοῦ. 1125
οὐκ ἀποπετήσει θᾶττον εἰς Ἐλύμνιον;
Χορός
ἥδομαί γ᾽ ἥδομαι
κράνους ἀπηλλαγμένος
τυροῦ τε καὶ κρομμύων.
οὐ γὰρ φιληδῶ μάχαις, 1130
ἀλλὰ πρὸς πῦρ διέλκων
μετ᾽ ἀνδρῶν ἑταίρων φίλων,
ἐκκέας τῶν ξύλων ἅττ᾽ ἂν ᾖ
δανότατα τοῦ θέρους
“ἐκπεπρισμένα”, 1135
κἀνθρακίζων τοὐρεβίνθου
τήν τε φηγὸν ἐμπυρεύων,
χἄμα τὴν Θρᾷτταν κυνῶν
τῆς γυναικὸς λουμένης.
Χορός
οὐ γὰρ ἔσθ᾽ ἥδιον ἢ τυχεῖν μὲν ἤδη ᾽σπαρμένα, 1140
τὸν θεὸν δ᾽ ἐπιψακάζειν, καὶ τιν᾽ εἰπεῖν γείτονα,
εἰπέ μοι τί τηνικαῦτα δρῶμεν ὦ Κωμαρχίδη;
ἐμπιεῖν ἔμοιγ᾽ ἀρέσκει τοῦ θεοῦ δρῶντος καλῶς.
ἀλλ᾽ ἄφευε τῶν φασήλων ὦ γύναι τρεῖς χοίνικας,
τῶν τε πυρῶν μεῖξον αὐτοῖς, τῶν τε σύκων ἔξελε, 1145
τόν τε Μανῆν ἡ Σύρα βωστρησάτω κ᾽ τοῦ χωρίου.
οὐ γὰρ οἷόν τ᾽ ἐστὶ πάντως οἰναρίζειν τήμερον
οὐδὲ τυντλάζειν, ἐπειδὴ παρδακὸν τὸ χωρίον.
κἀξ ἐμοῦ δ᾽ ἐνεγκάτω τις τὴν κίχλην καὶ τὼ σπίνω·
ἦν δὲ καὶ πυός τις ἔνδον καὶ λαγῷα τέτταρα, 1150
εἴ τι μὴ ᾽ξήνεγκεν αὐτῶν ἡ γαλῆ τῆς ἑσπέρας·
ἐψόφει γοῦν ἔνδον οὐκ οἶδ᾽ ἅττα κἀκυδοιδόπα·
ὧν ἔνεγκ᾽ ὦ παῖ τρἴ ἡμῖν, ἓν δὲ δοῦναι τῷ πατρί·
μυρρίνας τ᾽ αἴτησον ἐξ Αἰσχινάδου τῶν καρπίμων·
χἄμα τῆς αὐτῆς ὁδοῦ Χαρινάδην τις βωσάτω, 1155
Χορός
ὡς ἂν ἐμπίῃ μεθ᾽ ἡμῶν,
εὖ ποιοῦντος κὠφελοῦντος
τοῦ φεοῦ τἀρώματα.
Χορός
ἡνίκ᾽ ἂν δ᾽ ἀχέτας
ᾄδῃ τὸν ἡδὺν νόμον, 1160
διασκοπῶν ἥδομαι
τὰς Λημυνίας ἀμπέλους,
εἰ πεπαίνουσιν ἤ-
δη (τὸ γὰρ φῖτυ πρῷον φύσει ),
τόν τε φήληχ᾽ ὁρῶν οἰδάνοντ᾽· 1165
εἶθ᾽ ὁπόταν ᾖ πέπων,
ἐσθίω κἀπέχω
χἄμα φήμ᾽, “ὧραι φίλαι”· καὶ
τοῦ θύμου τρίβων κυκῶμαι·
κᾆτα γίγνομαι παχὺς 1170
τηνικαῦτα τοῦ θέρους
Χορός
μᾶλλον ἢ θεοῖσιν ἐχθρὸν ταξίαρχον προσβλέπων
τρεῖς λόφους ἔχοντα καὶ φοινικίδ᾽ ὀξεῖαν πάνυ,
ἣν ἐκεῖνός φησιν εἶναι βάμμα Σαρδιανικόν·
ἢν δέ που δέῃ μάχεσθ᾽ ἔχοντα τὴν φοινικίδα, 1175
τηνικαῦτ᾽ αὐτὸς βέβαπται βάμμα Κυζικηνικόν·
κᾆτα φεύγει πρῶτος ὥσπερ ξουθὸς ἱππαλεκτρυὼν
τοὺς λόφους σείων· ἐγὼ δ᾽ ἕστηκα “λινοπτώμενος”.
ἡνίκ᾽ ἂν δ᾽ οἴκοι γένωνται, δρῶσιν οὐκ ἀνασχετά,
τοὺς μὲν ἐγγράφοντες ἡμῶν τοὺς δ᾽ ἄνω τε καὶ κάτω 1180
ἐξαλείφοντες δὶς ἢ τρίς. αὔριον δ᾽ ἔσθ᾽ ἡ ᾽ξοδος·
τῷ δὲ σιτί᾽ οὐκ ἐώνητ᾽· οὐ γὰρ ᾔδειν ἐξιών·
εἶτα προστὰς πρὸς τὸν ἀνδριάντα τὸν Πανδίονος
εἶδεν αὑτόν, κἀπορῶν θεῖ τῷ κακῷ βλέπων ὀπόν.
ταῦτα δ᾽ ἡμᾶς τοὺς ἀγροίκους δρῶσι, τοὺς δ᾽ ἐξ ἄστεως 1185
ἧττον, οἱ θεοῖσιν οὗτοι κἀνδράσιν ῥιψάσπιδες.
ὧν ἔτ᾽ εὐθύνας ἐμοὶ δώσουσιν, ἢν θεὸς θέλῃ.
Χορός
πολλὰ γὰρ δή μ᾽ ἠδίκησαν,
ὄντες οἴκοι μὲν λέοντες
ἐν μάχῃ δ᾽ ἀλώπεκες.
Τρυγαῖος
ἰοὺ ἰού.
ὅσον τὸ χρῆμ᾽ ἐπὶ δεῖπνον ἦλθ᾽ ἐς τοὺς γάμους.
ἔχ᾽ ἀποκάθαιρε τὰς τραπέζας ταυτῃί·
πάντως γὰρ οὐδὲν ὄφελός ἐστ᾽ αὐτῆς ἔτι.
ἔπειτ᾽ ἐπιφόρει τοὺς ἀμύλους καὶ τὰς κίχλας 1195
καὶ τῶν λαγῴων πολλὰ καὶ τοὺς κολλάβους.
Δρεπανουργός
ποῦ ποῦ Τρυγαῖός ἐστιν;
Τρυγαῖος
ἀναβράττω κίχλας.
Δρεπανουργός
ὦ φίλτατ᾽ ὦ Τρυγαῖ᾽ ὅσ᾽ ἡμᾶς τἀγαθὰ
δέδρακας εἰρήνην ποιήσας· ὡς πρὸ τοῦ
οὐδεὶς ἐπρίατ᾽ ἂν δρέπανον οὐδὲ κολλύβου, 1200
νυνὶ δὲ πεντήκοντα δραχμῶν ἐμπολῶ·
ὁδὶ δὲ τριδράχμους τοὺς κάδους ἐς τοὺς ἀγρούς.
ἀλλ᾽ ὦ Τρυγαῖε τῶν δρεπάνων τε λάμβανε
καὶ τῶνδ᾽ ὅ τι βούλει προῖκα· καὶ ταυτὶ δέχου·
ἀφ᾽ ὧν γὰρ ἀπεδόμεσθα κἀκερδήναμεν 1205
τὰ δῶρα ταυτί σοι φέρομεν ἐς τοὺς γάμους.
Τρυγαῖος
ἴθι νυν καταθέμενοι παρ᾽ ἐμοὶ ταῦτ᾽ εἴσιτε
ἐπὶ δεῖπνον ὡς τάχιστα· καὶ γὰρ οὑτοσὶ
ὅπλων κάπηλος �
��χθόμενος προσέρχεται.
Λοφοποιός
οἴμ᾽ ὡς προθέλυμνόν μ᾽ ὦ Τρυγαἶ ἀπώλεσας. 1210
Τρυγαῖος
τί δ᾽ ἔστιν ὦ κακόδαιμον; οὔτι που λοφᾷς;
Λοφοποιός
ἀπώλεσάς μου τὴν τέχνην καὶ τὸν βίον,
καὶ τουτουὶ καὶ τοῦ δορυξοῦ ᾽κεινονί.
Τρυγαῖος
τί δῆτα τουτοινὶ καταθῶ σοι τοῖν λόφοιν;
Λοφοποιός
αὐτὸς σὺ τί δίδως; 1215
Τρυγαῖος
ὅ τι δίδωμ᾽; αἰσχύνομαι.
ὅμως δ᾽ ὅτι τὸ σφήκωμ᾽ ἔχει πόνον πολύν,
δοίην ἂν αὐτοῖν ἰσχάδων τρεῖς χοίνικας.
ἵν᾽ ἀποκαθαίρω τὴν τράπεζαν τουτῳί.
Λοφοποιός
ἔνεγκε τοίνυν εἰσιὼν τὰς ἰσχάδας·
κρεῖττον γὰρ ὦ τᾶν ἐστιν ἢ μηδὲν λαβεῖν. 1220
Τρυγαῖος
ἀπόφερ᾽ ἀπόφερ᾽ ἐς κόρακας ἀπὸ τῆς οἰκίας.
τριχορρυεῖτον, οὐδέν ἐστον τὼ λόφω.
οὐκ ἂν πριαίμην οὐδ᾽ ἂν ἰσχάδος μιᾶς.
Θωρακοπώλης
τί δαὶ δεκάμνῳ τῷδε θώρηκος κύτει
ἐνημμένῳ κάλλιστα χρήσομαι τάλας; 1225
Τρυγαῖος
οὗτος μὲν οὐ μή σοι ποιήσει ζημίαν.
ἀλλ᾽ αἶρέ μοι τοῦτόν γε τῆς ἰσωνίας·
ἐναποπατεῖν γάρ ἐστ᾽ ἐπιτήδειος πάνυ —
Θωρακοπώλης
παῦσαί μ᾽ ὑβρίζων τοῖς ἐμοῖσι χρήμασιν.
Τρυγαῖος
ὡδὶ παραθέντι τρεῖς λίθους. οὐ δεξιῶς; 1230
Θωρακοπώλης
ποίᾳ δ᾽ ἀποψήσει ποτ᾽ ὦμαθέστατε;
Τρυγαῖος
τῃδὶ διεὶς τὴν χεῖρα διὰ τῆς θαλαμιᾶς
καὶ τῇδ᾽.
Θωρακοπώλης
ἅμ᾽ ἀμφοῖν δῆτ᾽;
Τρυγαῖος
ἔγωγε νὴ Δία,
ἵνα μή γ᾽ ἁλῶ τρύπημα κλέπτων τῆς νεώς.