Book Read Free

Complete Works of Catullus

Page 18

by Catullus


  desideratoque acquiescimus lecto?

  hoc est quod unum est pro laboribus tantis.

  salve, o venusta Sirmio, atque ero gaude

  gaudente, vosque, o Lydiae lacus undae,

  ridete quidquid est domi cachinnorum.

  XXXII. ad Ipsicillam

  Amabo, mea dulcis Ipsitilla,

  meae deliciae, mei lepores,

  iube ad te veniam meridiatum.

  et si iusseris, illud adiuvato,

  ne quis liminis obseret tabellam,

  neu tibi lubeat foras abire,

  sed domi maneas paresque nobis

  novem continuas fututiones.

  verum si quid ages, statim iubeto:

  nam pransus iaceo et satur supinus

  pertundo tunicamque palliumque.

  XXXIII. ad Vibennios

  O Furum optime balneariorum

  Vibenni pater et cinaede fili

  (nam dextra pater inquinatiore,

  culo filius est voraciore),

  cur non exilium malasque in oras

  itis? quandoquidem patris rapinae

  notae sunt populo, et natis pilosas,

  fili, non potes asse venditare.

  XXXIV. carmen Dianae

  Dianae sumus in fide

  puellae et pueri integri:

  Dianam pueri integri

  puellaeque canamus.

  o Latonia, maximi

  magna progenies Iovis,

  quam mater prope Deliam

  deposiuit olivam,

  montium domina ut fores

  silvarumque virentium

  saltuumque reconditorum

  amniumque sonantum:

  tu Lucina dolentibus

  Iuno dicta puerperis,

  tu potens Trivia et notho es

  dicta lumine Luna.

  tu cursu, dea, menstruo

  metiens iter annuum,

  rustica agricolae bonis

  tecta frugibus exples.

  sis quocumque tibi placet

  sancta nomine, Romulique,

  antique ut solita es, bona

  sospites ope gentem.

  XXXV. ad Caecilium iubet libello loqui

  Poetae tenero, meo sodali,

  velim Caecilio, papyre, dicas

  Veronam veniat, Noui relinquens

  Comi moenia Lariumque litus.

  nam quasdam volo cogitationes

  amici accipiat sui meique.

  quare, si sapiet, viam vorabit,

  quamvis candida milies puella

  euntem revocet, manusque collo

  ambas iniciens roget morari.

  quae nunc, si mihi vera nuntiantur,

  illum deperit impotente amore.

  nam quo tempore legit incohatam

  Dindymi dominam, ex eo misellae

  ignes interiorem edunt medullam.

  ignosco tibi, Sapphica puella

  musa doctior; est enim venuste

  Magna Caecilio incohata Mater.

  XXXVI. ad Lusi cacatam

  Annales Volusi, cacata carta,

  votum soluite pro mea puella.

  nam sanctae Veneri Cupidinique

  vovit, si sibi restitutus essem

  desissemque truces vibrare iambos,

  electissima pessimi poetae

  scripta tardipedi deo daturam

  infelicibus ustulanda lignis.

  et hoc pessima se puella vidit

  iocose lepide vovere divis.

  nunc o caeruleo creata ponto,

  quae sanctum Idalium Vriosque apertos

  quaeque Ancona Cnidumque harundinosam

  colis quaeque Amathunta quaeque Golgos

  quaeque Durrachium Hadriae tabernam,

  acceptum face redditumque votum,

  si non illepidum neque invenustum est.

  at vos interea venite in ignem,

  pleni ruris et inficetiarum.

  annales Volusi, cacata carta.

  XXXVII. ad contubernales et Egnatium

  Salax taberna vosque contubernales,

  a pilleatis nona fratribus pila,

  solis putatis esse mentulas vobis,

  solis licere, quidquid est puellarum,

  confutuere et putare ceteros hircos?

  an, continenter quod sedetis insulsi

  centum an ducenti, non putatis ausurum

  me una ducentos irrumare sessores?

  atqui putate: namque totius vobis

  frontem tabernae sopionibus scribam.

  puella nam mi, quae meo sinu fugit,

  amata tantum quantum amabitur nulla,

  pro qua mihi sunt magna bella pugnata,

  consedit istic. hanc boni beatique

  omnes amatis, et quidem, quod indignum est,

  omnes pusilli et semitarii moechi;

  tu praeter omnes une de capillatis,

  cuniculosae Celtiberiae fili,

  Egnati. opaca quem bonum facit barba

  et dens Hibera defricatus urina.

  XXXVIII. ad Cornificium

  Malest, Cornifici, tuo Catullo

  malest, me hercule, et laboriose,

  et magis magis in dies et horas.

  quem tu, quod minimum facillimumque est,

  qua solatus es allocutione?

  irascor tibi. sic meos amores?

  paulum quid lubet allocutionis,

  maestius lacrimis Simonideis.

  XXXIX. ad Egnatium

  Egnatius, quod candidos habet dentes,

  renidet usque quaque. si ad rei ventum est

  subsellium, cum orator excitat fletum,

  renidet ille; si ad pii rogum fili

  lugetur, orba cum flet unicum mater,

  renidet ille. quidquid est, ubicumque est,

  quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,

  neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.

  quare monendum est te mihi, bone Egnati.

  si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs

  aut pinguis Vmber aut obesus Etruscus

  aut Lanuvinus ater atque dentatus

  aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,

  aut quilubet, qui puriter lavit dentes,

  tamen renidere usque quaque te nollem:

  nam risu inepto res ineptior nulla est.

  nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,

  quod quisque minxit, hoc sibi solet mane

  dentem atque russam defricare gingivam,

  ut quo iste vester expolitior dens est,

  hoc te amplius bibisse praedicet loti.

  XL. ad Ravidum

  Quaenam te mala mens, miselle Ravide,

  agit praecipitem in meos iambos?

  quis deus tibi non bene advocatus

  vecordem parat excitare rixam?

  an ut pervenias in ora vulgi?

  quid vis? qualubet esse notus optas?

  eris, quandoquidem meos amores

  cum longa voluisti amare poena.

  XLI. ad Ameanam

  Ameana puella defututa

  tota milia me decem poposcit,

  ista turpiculo puella naso,

  decoctoris amica Formiani.

  propinqui, quibus est puella curae,

  amicos medicosque convocate:

  non est sana puella, nec rogare

  qualis sit solet aes imaginosum.

  XLII. ad hendecasyllabos

  Adeste, hendecasyllabi, quot estis

  omnes undique, quotquot estis omnes.

  iocum me putat esse moecha turpis,

  et negat mihi nostra reddituram

  pugillaria, si pati potestis.

  persequamur eam et reflagitemus.

  quae sit, quaeritis? illa, quam videtis

  turpe incedere, mimice ac moleste

  ridentem catuli ore Gallicani.

  circumsistite eam, et reflagitate,

  ‘moecha putida, redde codicillos,

  redde putida moecha, codicillos!’

  non assis facis? o lutum, lupanar,

  aut si perditius potes quid esse.

  sed non est tamen hoc sati
s putandum.

  quod si non aliud potest ruborem

  ferreo canis exprimamus ore.

  conclamate iterum altiore voce.

  ‘moecha putide, redde codicillos,

  redde, putida moecha, codicillos!’

  sed nil proficimus, nihil movetur.

  mutanda est ratio modusque vobis,

  siquid proficere amplius potestis:

  ‘pudica et proba, redde codicillos.’

  XLIII. ad Ameanam

  Salve, nec minimo puella naso

  nec bello pede nec nigris ocellis

  nec longis digitis nec ore sicco

  nec sane nimis elegante lingua,

  decoctoris amica Formiani.

  ten provincia narrat esse bellam?

  tecum Lesbia nostra comparatur?

  o saeclum insapiens et infacetum!

  XLIV. ad Fundum

  O Funde noster seu Sabine seu Tiburs

  (nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est

  cordi Catullum laedere; at quibus cordi est,

  quovis Sabinum pignore esse contendunt),

  sed seu Sabine sive verius Tiburs,

  fui libenter in tua suburbana

  villa, malamque pectore expuli tussim,

  non inmerenti quam mihi meus venter,

  dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.

  nam, Sestianus dum volo esse conviva,

  orationem in Antium petitorem

  plenam veneni et pestilentiae legi.

  hic me gravedo frigida et frequens tussis

  quassavit usque, dum in tuum sinum fugi,

  et me recuravi otioque et urtica.

  quare refectus maximas tibi grates

  ago, meum quod non es ulta peccatum.

  nec deprecor iam, si nefaria scripta

  Sesti recepso, quin gravedinem et tussim

  non mihi, sed ipsi Sestio ferat frigus,

  qui tunc vocat me, cum malum librum legi.

  XLV. ad Septimium

  Acmen Septimius suos amores

  tenens in gremio ‘mea’ inquit ‘Acme,

  ni te perdite amo atque amare porro

  omnes sum assidve paratus annos,

  quantum qui pote plurimum perire,

  solus in Libya Indiaque tosta

  caesio veniam obvius leoni.’

  hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante

  dextra sternuit approbationem.

  at Acme leviter caput reflectens

  et dulcis pueri ebrios ocellos

  illo purpureo ore suaviata,

  ‘sic’ inquit ‘mea vita Septimille,

  huic uni domino usque serviamus,

  ut multo mihi maior acriorque

  ignis mollibus ardet in medullis.’

  hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante

  dextra sternuit approbationem.

  nunc ab auspicio bono profecti

  mutuis animis amant amantur.

  unam Septimius misellus Acmen

  mauult quam Syrias Britanniasque:

  uno in Septimio fidelis Acme

  facit delicias libidinisque.

  quis ullos homines beatiores

  vidit, quis Venerem auspicatiorem?

  XLVI.

  Iam ver egelidos refert tepores,

  iam caeli furor aequinoctialis

  iucundis Zephyri silescit aureis.

  linquantur Phrygii, Catulle, campi

  Nicaeaeque ager uber aestuosae:

  ad claras Asiae volemus urbes.

  iam mens praetrepidans avet vagari,

  iam laeti studio pedes vigescunt.

  o dulces comitum valete coetus,

  longe quos simul a domo profectos

  diuersae varie viae reportant.

  XLVII. ad Porcium et Socrationem

  Porci et Socration, duae sinistrae

  Pisonis, scabies famesque mundi,

  vos Veraniolo meo et Fabullo

  verpus praeposuit Priapus ille?

  vos convivia lauta sumptuose

  de die facitis, mei sodales

  quaerunt in triuio vocationes?

  XLVIII. ad Iuventium

  Mellitos oculos tuos, Iuventi,

  si quis me sinat usque basiare,

  usque ad milia basiem trecenta

  nec numquam videar satur futurus,

  non si densior aridis aristis

  sit nostrae seges osculationis.

  XLIX. ad Marcum Tullium Ciceronem

  Disertissime Romuli nepotum,

  quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,

  quotque post aliis erunt in annis,

  gratias tibi maximas Catullus

  agit pessimus omnium poeta,

  tanto pessimus omnium poeta,

  quanto tu optimus omnium patronus.

  L. ad Lucinium

  Hesterno, Licini, die otiosi

  multum lusimus in meis tabellis,

  ut convenerat esse delicatos:

  scribens versiculos uterque nostrum

  ludebat numero modo hoc modo illoc,

  reddens mutua per iocum atque vinum.

  atque illinc abii tuo lepore

  incensus, Licini, facetiisque,

  ut nec me miserum cibus iuvaret

  nec somnus tegeret quiete ocellos,

  sed toto indomitus furore lecto

  versarer, cupiens videre lucem,

  ut tecum loquerer, simulque ut essem.

  at defessa labore membra postquam

  semimortua lectulo iacebant,

  hoc, iucunde, tibi poema feci,

  ex quo perspiceres meum dolorem.

  nunc audax cave sis, precesque nostras,

  oramus, cave despuas, ocelle,

  ne poenas Nemesis reposcat a te.

  est vehemens dea: laedere hanc caveto.

  LIa. ad Lesbiam

  Ille mi par esse deo videtur,

  ille, si fas est, superare divos,

  qui sedens adversus identidem te

  spectat et audit

  dulce ridentem, misero quod omnis

  eripit sensus mihi: nam simul te,

  Lesbia, aspexi, nihil est super mi

  * * * * * * * *

  lingua sed torpet, tenuis sub artus

  flamma demanat, sonitu suopte

  tintinant aures gemina, teguntur

  lumina nocte.

  otium, Catulle, tibi molestum est:

  otio exsultas nimiumque gestis:

  otium et reges prius et beatas

  perdidit urbes.

  LIb.

  Otium, Catulle, tibi molestumst:

  otio exultas nimiumque gestis.

  otium et reges prius et beatas

  perdidit urbes

  LII. in Novium

  Quid est, Catulle? quid moraris emori?

  sella in curuli struma Nonius sedet,

  per consulatum peierat Vatinius:

  quid est, Catulle? quid moraris emori?

  LIII. ad Gaium Licinium Calvum

  Risi nescio quem modo e corona,

  qui, cum mirifice Vatiniana

  meus crimina Caluos explicasset

  admirans ait haec manusque tollens,

  ‘di magni, salaputium disertum!’

  LIV. de Octonis capite

  Othonis caput oppido est pusillum,

  et eri rustice semilauta crura,

  subtile et leve peditum Libonis,

  si non omnia, displicere vellem

  tibi et Sufficio seni recocto...

  irascere iterum meis iambis

  inmerentibus, unice imperator.

  LV. ad Camerium

  Oramus, si forte non molestum est,

  demonstres ubi sint tuae tenebrae.

  te Campo quaesivimus minore,

  te in Circo, te in omnibus libellis,

  te in templo summi Iovis sacrato.

  in Magni simul ambulatione

  femellas omnes, amice, prendi,

  quas vultu vidi tamen sereno.

  avelte, sic ipse flagitabam,

  Camerium mihi pessimae puellae.

  quaedam inquit, nudum
reduc...

  ‘en hic in roseis latet papillis.’

  sed te iam ferre Herculi labos est;

  tanto te in fastu negas, amice.

  dic nobis ubi sis futurus, ede

  audacter, committe, crede luci.

  nunc te lacteolae tenent puellae?

  si linguam clauso tenes in ore,

  fructus proicies amoris omnes.

  verbosa gaudet Venus loquella.

  vel, si vis, licet obseres palatum,

  dum vestri sim particeps amoris.

  LVI. ad Catonem

  O rem ridiculam, Cato, et iocosam,

  dignamque auribus et tuo cachinno!

  ride quidquid amas, Cato, Catullum:

  res est ridicula et nimis iocosa.

  deprendi modo pupulum puellae

  trusantem; hunc ego, si placet Dionae,

  protelo rigida mea cecidi.

  LVII. ad Gaium Iulium Caesarem

  Pulcre convenit improbis cinaedis,

  Mamurrae pathicoque Caesarique.

  nec mirum: maculae pares utrisque,

  urbana altera et illa Formiana,

  impressae resident nec eluentur:

  morbosi pariter, gemelli utrique,

  uno in lecticulo erudituli ambo,

  non hic quam ille magis vorax adulter,

  rivales socii puellularum.

  pulcre convenit improbis cinaedis.

  LVIII. ad Marcum Caelium Rufum

  Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa.

  illa Lesbia, quam Catullus unam

  plus quam se atque suos amavit omnes,

  nunc in quadriviis et angiportis

  glubit magnanimi Remi nepotes.

  LVIIIb. ad Camerium

  Non custos si fingar ille Cretum,

  non Ladas ego pinnipesve Perseus,

  non si Pegaseo ferar volatu,

  non Rhesi niveae citaeque bigae;

  adde huc plumipedas volatilesque,

  ventorumque simul require cursum,

  quos iunctos, Cameri, mihi dicares:

  defessus tamen omnibus medullis

  et multis languoribus peresus

  essem te mihi, amice, quaeritando.

  LIX. in Rufum

  Bononiensis Rufa Rufulum fellat,

  uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis

  vidistis ipso rapere de rogo cenam,

 

‹ Prev