George Herbert- Collected Poetical Works

by George Herbert

  Atqui manus imponere integras praestat,

  Quàm (more vestro) imponere inscio vulgo.

  Quantò Impositio melior est Imposturâ!

  XXXII. SUPPLICUM MINISTRORUM RAPTUS.

  Ambitio Cathari quinque constat Actibus.

  I. Primò, vnus aut alter parum ritus placet:

  Iam repit impietas volatura illico.

  II. Mox displicent omnes. Vbi hoc permanserit

  III. Paulò, secretis mussitans in angulis 5

  Quaerit recessus. Incalescit fabula:

  IV. Erumpit inde, & contineri nescius

  V. Syluas pererrat. Fibulis dein omnibus

  Prae spiritu ruptis, quò eas resarciat

  Amstellodamum corripit se. Plaudite. 10

  XXXIII. DE AUTORUM ENUMERATIONE.

  Qvò magìs inuidiam nobis & crimina confles,

  Pertrahis in partes nomina magna tuas;

  Martyra, Calvinum, Bezam, doctúmque Bucerum,

  Qui tamen in nostros fortiter ire negant.

  Whitaker, erranti quem praefers carmine, miles 5

  Assiduus nostri papilionis erat.

  Nos quoque possemus longas conscribere turmas,

  Si numero starent praelia, non animis.

  Primus adest nobis, Pharisaeis omnibus hostis,

  Christus Apostolici cinctus amore gregis. 10

  Tu geminas belli portas, o Petre, repandis,

  Dum gladium stringens Paulus ad arma vocat.

  Inde Patres pergunt quadrati, & tota Vetustas.

  Nempe Nouatores quis Veteranus amat?

  Iam Constantinus multo se milite miscet; 15

  Inuisámque tuis erigit hasta Crucem.

  Hipponensis adest properans, & torquet in hostes

  Lampada, quâ studijs inuigilare solet.

  Téque Deum alternis cantans Ambrosius iram,

  Immemor antiqui mellis, eundo coquit. 20

  Haec etiam ad pugnam praesens, quâ viuimus, aetas

  Innumeram nostris partibus addit opem.

  Quos inter plenúsque Deo genióque Iacobus

  Defendit veram mente manúque fidem.

  Interea ad sacrum stimulat sacra Musica bellum, 25

  Quâ sine vos miseri lentiùs itis ope.

  Militat & nobis, quem vos contemnitis, Ordo;

  Ordine discerni maxima bella solent.

  O vos inualidos! Audi quem talibus armis

  Euentum Naso vidit et admonuit; 30

  Vna dies Catharos ad bellum miserat omnes:

  Ad bellum missos perdidit vna dies.

  XXXIV. DE AURI SACR FAME.

  Claudis auaritiâ Satyram; statuísque sacrorum

  Esse recidendas, Aeace noster, opes.

  Caetera condonabo tibi, scombrísque remittam:

  Sacrilegum carmen, censeo, flamma voret.

  XXXV. AD SCOTIAM. PROTREPTICON AD PACEM.

  Scotia quae frigente iaces porrecta sub Arcto,

  Cur adeò immodicâ relligione cales?

  Anne tuas flammas ipsa Antiperistasis auget,

  Vt niue torpentes incaluêre manus?

  Aut vt pruna gelu summo mordaciùs vrit, 5

  Sic acuunt zelum frigora tanta tuum?

  Quin nocuas extingue faces, precor: vnda propinqua est,

  Et tibi vicinas porrigit aequor aquas:

  Aut potiùs Christi sanguis demissus ab alto,

  Vicinúsque magìs nobiliórque fluit: 10

  Ne, si flamma nouis adolescat mota flabellis,

  Ante diem vestro mundus ab igne ruat.

  XXXVI. AD SEDUCTOS INNOCENTES.

  Innocuae mentes, quibus inter flumina mundi

  Ducitur illimi candida vita fide,

  Absit vt ingenuum pungant mea verba pudorem;

  Perstringunt vestros carmina sola duces.

  O vtinam aut illorum oculi (quod comprecor vnum) 5

  Vobis, aut illis pectora vestra forent.

  XXXVII. AD MELVINUM.

  Atqui te precor vnicè per ipsam,

  Quae scripsit numeros, manum; per omnes

  Musarum calices, per & beatos

  Sarcasmos quibus artifex triumphas;

  Quin per Presbyteros tuos; per vrbem 5

  Quam curto nequeo referre versu;

  Per charas tibi nobilésque dextras,

  Quas subscriptio neutiquam inquinauit;

  Per quicquid tibi suauiter probatur;

  Ne me carminibus nimis dicacem, 10

  Aut saeuum reputes. Amica nostra est

  Atque edentula Musa, nec veneno

  Splenis perlita contumeliosi.

  Nam si te cuperem secare versu,

  Totámque euomerem potenter iram 15

  Quam aut Ecclesia despicata vobis,

  Aut laesae mihi suggerunt Athenae,

  (Et quem non stimularet haec simultas?)

  Iam te funditus igneis Camoenis,

  Et Musâ crepitante subruissem: 20

  Omnis linea sepiam recusans

  Plumbo ducta fuisset aestuanti,

  Centum stigmatibus tuos inurens

  Profanos fremitus bonásque sannas:

  Plùs charta haec mea delibuta dictis 25

  Haesisset tibi, quàm suprema vestis

  Olim accreuerit Herculi furenti:

  Quin hoc carmine Lexicon probrorum

  Extruxissem, vbi, cùm moneret vsus,

  Haurirent tibi tota plaustra Musae. 30

  Nunc haec omnia sustuli, tonantes

  Affectus socijs tuis remittens.

  Non te carmine turbidum vocaui,

  Non deridiculúmue, siue ineptum,

  Non striges, magiámue, vel rotatus, 35

  Non fastus tibi turgidos repono;

  Errores, maculas, superbiámque,

  Labes, somniáque, ambitúsque diros,

  Tinnitus Berecynthios omittens

  Nil horum regero tibi merenti. 40

  Quin te laudibus orno: quippe dico,

  Caesar sobrius ad rei Latinae

  Vnus dicitur aduenire cladem:

  Et tu solus ad Angliae procellas

  (Cùm plerumque tuâ sodalitate 45

  Nil sit crassius, impolitiúsue)

  Accedis bene doctus, et poeta.

  XXXVIII. AD EUNDEM.

  Incipis irridens; stomachans in carmine pergis;

  Desinis exclamans: tota figura, vale.

  XXXIX. AD SEREN. REGEM.

  Ecce pererratas, Regum doctissime, nugas,

  Quas gens inconsulta, suis vexata procellis,

  Libandas nobis absorbendásque propinat!

  O caecos animi fratres! quis vestra fatigat

  Corda furor, spissâque afflat caligine sensus? 5

  Cernite, quàm formosa suas Ecclesia pennas

  Explicat, & radijs ipsum pertingit Olympum!

  Vicini populi passim mirantur, & aequos

  Mentibus attonitis cupiunt addiscere ritus:

  Angelicae turmae nostris se coetibus addunt: 10

  Ipse etiam Christus coelo speculatus ab alto,

  Intuitúque vno stringens habitacula mundi,

  Sola mihi plenos, ait, exhibet Anglia cultus.

  Scilicet has olim diuisas aequore terras

  Seposuit Diuina sibi, cùm conderet orbem, 15

  Progenies, gemmámque suâ quasi pyxide clausit.

  O qui Defensor Fidei meritissimus audis,

  Responde aeternùm titulo; quóque ordine felix

  Coepisti, pergas simili res texere filo.

  Obrue feruentes, ruptis conatibus, hostes: 20

  Quásque habet aut patulas, aut caeco tramite, moles

  Haeresis, euertas. Quid enim te fallere possit?

  Tu venas laticésque omnes, quos sacra recludit

  Pagina, gustâsti, multóque interprete gaudes:

  Tu Synodósque, Patrésque, & quod dedit alta vetustas 25

  Haud per te moritura, Scholámque introspicis omnem.

  Nec transire licet quo mentis acumine findis

  Viscera naturae, commistúsque omnibus astris

  Ante tuum tempus coelum
gratissimus ambis.

  Hâc ope munitus securior excipis vndas, 30

  Quas Latij Catharíque mouent, atque inter vtrasque

  Pastor agis proprios, medio tutissimus, agnos.

  Perge, decus Regum; sic, Augustissime, plures

  Sint tibi vel stellis laudes, & laudibus anni:

  Sic pulsare tuas, exclusis luctibus, ausint 35

  Gaudia sola fores: sic quicquid somnia mentis

  Intus agunt, habeat certum meditatio finem:

  Sic positis nugis, quibus irretita libido

  Innumeros mergit vitiatâ mente poetas,

  Sola Iacobaeum decantent carmina nomen. 40

  XL. AD DEUM.

  Qvem tu, summe Deus, semel

  Scribentem placido rore beaueris,

  Illum non labor irritus

  Exercet miserum; non dolor vnguium

  Morsus increpat anxios; 5

  Non maeret calamus; non queritur caput:

  Sed faecunda poësews

  Vis, & vena sacris regnat in artubus;

  Qualis nescius aggerum

  Exundat fluuio Nilus amabili. 10

  O dulcissime Spiritus,

  Sanctos qui gemitus mentibus inseris

  A Te Turture defluos,

  Quòd scribo, & placeo, si placeo, tuum est.

  Finis

  LUCUS

  I. HOMO, STATUA.

  Svm, quis nescit, Imago Dei, sed saxea certè:

  Hanc mihi duritiem contulit improbitas.

  Durescunt proprijs euulsa corallia fundis,

  Haud secus ingenitis dotibus orbus Adam.

  Tu, qui cuncta creans docuisti marmora flere, 5

  Haud mihi cor saxo durius esse sinas.

  II. PATRIA.

  Vt tenuis flammae species caelum vsque minatur,

  Igniculos legans, manserit ipsa licet;

  Sic mucronatam reddunt suspiria mentem,

  Votáque scintillae sunt animosa meae.

  Assiduo stimulo carnem Mens vlta lacessit, 5

  Sedula si fuerit, perterebrare potest.

  III. IN STEPHANUM LAPIDATUM.

  Qvi silicem tundit, (mirum tamen) elicit ignem:

  At Caelum è saxis elicuit Stephanus.

  IV. IN SIMONEM MAGUM.

  Ecquid emes Christum? pro nobis scilicet olim

  Venditus est Agnus, non tamen emptus erit.

  Quin nos Ipse emit, precioso faenora soluens

  Sanguine: nec precium merx emit vlla suum.

  Ecquid emes Caelum? quin stellam rectiùs vnam 5

  Quo precio venit, fac, liceare priùs.

  Nempe graui fertur scelerata pecunia motu,

  Si sursum iacias, in caput ipsa ruit.

  Vnicus est nummus, caelo Christóque petitus,

  Nempe in quo clarè lucet Imago Dei. 10

  V. IN S. SCRIPTURAS.

  Heu, quis spiritus, igneúsque turbo

  Regnat visceribus, meásque versat

  Imo pectore cogitationes?

  Nunquid pro foribus sedendo nuper

  Stellam vespere suxerim volantem, 5

  Haec autem hospitio latere turpi

  Prorsùs nescia, cogitat recessum?

  Nunquid mel comedens, apem comedi

  Ipsâ cum dominâ domum vorando?

  Imò, me nec apes, nec astra pungunt: 10

  Sacratissima Charta, tu fuisti

  Quae cordis latebras sinúsque caecos

  Atque omnes peragrata es angiportus

  Et flexus fugientis appetitûs.

  Ah, quàm docta perambulare calles 15

  Maeandrósque plicásque, quàm perita es!

  Quae vis condidit, ipsa nouit aedes.

  VI. IN PACEM BRITANNICAM.

  Anglia cur solùm fuso sine sanguine sicca est,

  Cùm natet in tantis caetera terra malis?

  Sit licet in pelago semper, sine fluctibus illa est,

  Cùm qui plus terrae, plus habuere maris.

  Naufragij causa est alijs mare, roboris Anglo, 5

  Et quae corrumpit moenia, murus aqua est.

  Nempe hìc Religio floret, regina quietis,

  Túque super nostras, Christe, moueris aquas.

  VII. AUARITIA.

  Avrum nocte videns, vidisse insomnia dicit:

  Aurum luce videns, nulla videre putat.

  O falsos homines! Vigilat, qui somniat aurum,

  Plúsque habet hic laetus, quàm vel Auarus habet.

  VIII. IN LOTIONEM PEDUM APOSTOLORUM.

  Solem ex Oceano Veteres exurgere fingunt

  Postquam se gelidis nocte refecit aquis:

  Veriùs hoc olim factum est, vbi, Christe, lauares

  Illos, qui mundum circumiere, pedes.

  IX. IN D. LUCAM.

  Cvr Deus elegit Medicum, qui numine plenus

  Diuinâ Christi scriberet acta manu?

  Vt discat sibi quisque, quid vtile: nempe nocebat

  Crudum olim pomum, tristis Adame, tibi.

  X. PAPAE TITULUS NEC DEUS NEC HOMO.

  Qvisnam Antichristus cessemus quaerere; Papa

  Nec Deus est nec Homo: Christus vterque fuit.

  XI. TRIBUTI SOLUTIO.

  Piscis tributum soluit; & tu Caesari:

  Vtrumque mirum est: hoc tamen mirum magìs,

  Quòd omnibus tute imperes, nemo tibi.

  XII. TEMPESTAS CHRISTO DORMIENTE.

  Cvm dormis, surgit pelagus: cùm, Christe, resurgis,

  Dormitat pelagus: Quàm bene fraena tenes!

  XIII. BONUS CIUIS.

  Sagax Humilitas, eligens viros bonos

  Atque euehens, bonum facit faecundius,

  Quàm si ipse solus omnia interuerteret,

  Suámque in alijs possidet prudentiam.

  XIV. IN VMBRAM PETRI.

  Produxit Vmbram corpus, Vmbra corpori

  Vitam reduxit: ecce gratitudinem.

  XV. MARTHA: MARIA.

  Christus adest: crebris aedes percurrite scopis,

  Excutite aulaea, & luceat igne focus.

  Omnia purgentur, niteat mihi tota supellex,

  Parcite luminibus, sítque lucerna domus:

  O cessatrices! eccum puluisculus illìc! 5

  Corde tuo forsan, caetera munda, SOROR.

  XVI. AMOR.

  Qvid metuant homines infrà, supráue minentur

  Sydera, pendenti sedulus aure bibis:

  Vtque ouis in dumis, haeres in crine Cometae,

  Sollicitus, ne te stella perita notet:

  Omnia quaerendo, sed te, super omnia, vexas: 5

  Et quid tu tandem desidiosus? AMO.

  XVII. IN SUPERBUM.

  Magnas es; esto. Bulla si vocaberis,

  Largiar & istud: scilicet Magnatibus

  Difficilis esse haud soleo: nam, pol, si forem,

  Ipsi sibi sunt nequiter facillimi.

  Quin, mitte nugas; téque carnem & sanguinem 5

  Communem habere crede cum Cerdonibus:

  Illum volo, qui calceat lixam tuum.

  XVIII. IN EUNDEM.

  Vnusquisque hominum Terra est & filius arui.

  Dic mihi, mons sterilis, vallis an vber eris?

  XIX. AFFLICTIO.

  Qvos tu calcasti fluctus, me, Christe, lacessunt,

  Transiliúntque caput, qui subiere pedes.

  Christe, super fluctus si non discurrere detur:

  Per fluctus saltem, fac, precor, ipse vadem.

  XX. IN ‘KENODOZIAN’

  Qvi sugit auido spiritu rumusculos

  Et flatulentas aucupatur glorias,

  Foelicitatis culmen extra se locat,

  Spargítque per tot capita, quot vulgus gerit.

  Tu verò collige te, tibíque insistito, 5

  Breuiore nodo stringe vitae sarcinas,

  Rotundus in te: namque si ansatus sies,

  Te mille rixae, mille prensabunt doli,

  Ducéntque, donec incidentem in cassidem

  Te mille nasi, mille rideant sinus. 10

  Quare, peritus nauta, vela contrahas,

  Famámque nec difflaueris, nec suxeri
s:

  Tuásque librans actiones, gloriam

  Si ducat agmen, reprime; sin claudat, sinas.

  Morosus, oxygala est: leuis, coagulum. 15

  XXI. IN GULOSUM.

  Dvm prono rapis ore cibos, & fercula verris,

  Intra extráque graui plenus es illuuie.

  Non iam ventriculus, verùm spelunca vocetur

  Illa cauerna, in quâ tot coiere ferae.

  Ipse fruare, licet, solus graueolente sepulcro; 5

  Te petet, ante diem quisquis obire cupit.

  XXII. IN IMPROBUM DISERTUM.

  Sericus es dictis, factis pannusia Baucis:

  Os & lingua tibi diues, egena manus:

  Ni facias, vt opes linguae per brachia serpant,

  Aurea pro naulo lingua Charontis erit.

  XXIII. CONSOLATIO.

  Cvr lacrymas & tarda trahis suspiria, tanquam

  Nunc primùm socij mors foret atra tui?

  Nos autem, à cunis, omnes sententia Mortis

  Quotidie iugulat, nec semel vllus obit.

  Viuimus in praesens: hesternam viuere vitam 5

  Nemo potest: hodie vita sepulta prior.

  Trecentos obijt Nestor, non transijt annos,

  Vel quia tot moritur, tot viguisse probes.

  Dum lacrymas, it vita: tuus tibi clepsydra fletus,

  Et numerat mortes singula gutta pares; 10

  Frustra itaque in tot funeribus miraberis vnum,

  Sera nimis lacryma haec, si lacrymabis, erit.

  Siste tuum fletum & gemitus: namque imbribus istis

  Ac zephyris, carnis flos remeare nequit.

  Nec tu pro socio doleas, qui fugit ad illud 15

  Culmen, vbi pro te nemo dolere potest.

  XXIV. IN ANGELOS.

  Intellectus adultus Angelorum

  Haud nostro similis, cui necesse,

  Vt dentur species, rogare sensum:

  Et ni lumina ianuam resignent,

  Et nostrae tribuant molae farinam, 5

  Saepe ex se nihil otiosa cudit.

  A nobis etenim procul remoti