Complete Works of Homer

by Homer

  πευθόμεθ', ἧχι ἕκαστος ἀπώλετο λυγρῷ ὀλέθρῳ,

  κείνου δ' αὖ καὶ ὄλεθρον ἀπευθέα θῆκε Κρονίων.

  οὐ γάρ τις δύναται σάφα εἰπέμεν ὁππόθ' ὄλωλεν,

  εἴθ' ὅ γ' ἐπ' ἠπείρου δάμη ἀνδράσι δυσμενέεσσιν, 90

  εἴτε καὶ ἐν πελάγει μετὰ κύμασιν Ἀμφιτρίτης.

  τοὔνεκα νῦν τὰ σὰ γούναθ' ἱκάνομαι, αἴ κ' ἐθέλῃσθα

  κείνου λυγρὸν ὄλεθρον ἐνισπεῖν, εἴ που ὄπωπας

  ὀφθαλμοῖσι τεοῖσιν ἢ ἄλλου μῦθον ἄκουσας

  πλαζομένου: πέρι γάρ μιν ὀιζυρὸν τέκε μήτηρ. 95

  μηδέ τί μ' αἰδόμενος μειλίσσεο μηδ' ἐλεαίρων,

  ἀλλ' εὖ μοι κατάλεξον ὃπως ἤντησας ὀπωπῆς.

  λίσσομαι, εἴ ποτέ τοί τι πατὴρ ἐμός, ἐσθλὸς Ὀδυσσεύς,

  ἢ ἔπος ἠέ τι ἔργον ὑποστὰς ἐξετέλεσσε

  δήμῳ ἔνι Τρώων, ὅθι πάσχετε πήματ' Ἀχαιοί, 100

  τῶν νῦν μοι μνῆσαι, καί μοι νημερτὲς ἐνίσπες.

  τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ:

  "ὦ φίλ', ἐπεί μ' ἔμνησας ὀιζύος, ἥν ἐν ἐκείνῳ

  δήμῳ ἀνέτλημεν μένος ἄσχετοι υἷες Ἀχαιῶν,

  ἠμέν ὅσα ξὺν νηυσίν ἐπ' ἠεροειδέα πόντον 105

  πλαζόμενοι κατὰ ληίδ', ὅπῃ ἄρξειεν Ἀχιλλεύς,

  ἠδ' ὅσα καὶ περί ἄστυ μέγα Πριάμοιο ἄνακτος

  μαρνάμεθ': ἔνθα δ' ἔπειτα κατέκταθεν ὅσσοι ἄριστοι.

  ἔνθα μὲν Αἴας κεῖται ἀρήιος, ἔνθα δ' Ἀχιλλεύς,

  ἔνθα δὲ Πάτροκλος, θεόφιν μήστωρ ἀτάλαντος, 110

  ἔνθα δ' ἐμὸς φίλος υἱός, ἅμα κρατερὸς καὶ ἀμύμων,

  Ἀντίλοχος, πέρι μὲν θείειν ταχὺς ἠδὲ μαχητής:

  ἄλλα τε πόλλ' ἐπὶ τοῖς πάθομεν κακά: τίς κεν ἐκεῖνα

  πάντα γε μυθήσαιτο καταθνητῶν ἀνθρώπων;

  οὐδ' εἰ πεντάετές γε καὶ ἑξάετες παραμίμνων 115

  ἐξερέοις ὅσα κεῖθι πάθον κακὰ δῖοι Ἀχαιοί:

  πρίν κεν ἀνιηθεὶς σὴν πατρίδα γαῖαν ἵκοιο.

  εἰνάετες γάρ σφιν κακὰ ῥάπτομεν ἀμφιέποντες

  παντοίοισι δόλοισι, μόγις δ' ἐτέλεσσε Κρονίων.

  ἔνθ' οὔ τίς ποτε μῆτιν ὁμοιωθήμεναι ἄντην 120

  ἤθελ', ἐπεὶ μάλα πολλὸν ἐνίκα δῖος Ὀδυσσεὺς

  παντοίοισι δόλοισι, πατὴρ τεός, εἰ ἐτεόν γε

  κείνου ἔκγονός ἐσσι: σέβας μ' ἔχει εἰσορόωντα.

  ἦ τοι γὰρ μῦθοί γε ἐοικότες, οὐδέ κε φαίης

  ἄνδρα νεώτερον ὧδε ἐοικότα μυθήσασθαι. 125

  ἔνθ' ἦ τοι ἧος μὲν ἐγὼ καὶ δῖος Ὀδυσσεὺς

  οὔτε ποτ' εἰν ἀγορῇ δίχ' ἐβάζομεν οὔτ' ἐνὶ βουλῇ,

  ἀλλ' ἕνα θυμὸν ἔχοντε νόω καὶ ἐπίφρονι βουλῇ

  φραζόμεθ' Ἀργείοισιν ὅπως ὄχ' ἄριστα γένοιτο.

  αὐτὰρ ἐπεὶ Πριάμοιο πόλιν διεπέρσαμεν αἰπήν, 130

  βῆμεν δ' ἐν νήεσσι, θεὸς δ' ἐσκέδασσεν Ἀχαιούς,

  καὶ τότε δὴ Ζεὺς λυγρὸν ἐνὶ φρεσὶ μήδετο νόστον

  Ἀργείοις, ἐπεὶ οὔ τι νοήμονες οὐδὲ δίκαιοι

  πάντες ἔσαν: τῶ σφεων πολέες κακὸν οἶτον ἐπέσπον

  μήνιος ἐξ ὀλοῆς γλαυκώπιδος ὀβριμοπάτρης. 135

  ἥ τ' ἔριν Ἀτρεί̈δῃσι μετ' ἀμφοτέροισιν ἔθηκε.

  τὼ δὲ καλεσσαμένω ἀγορὴν ἐς πάντας Ἀχαιούς,

  μάψ, ἀτὰρ οὐ κατὰ κόσμον, ἐς ἠέλιον καταδύντα,

  οἱ ἦλθον οἴνῳ βεβαρηότες υἷες Ἀχαιῶν,

  μῦθον μυθείσθην, τοῦ εἵνεκα λαὸν ἄγειραν. 140

  ἔνθ' ἤ τοι Μενέλαος ἀνώγει πάντας Ἀχαιοὺς

  νόστου μιμνήσκεσθαι ἐπ' εὐρέα νῶτα θαλάσσης,

  οὐδ' Ἀγαμέμνονι πάμπαν ἑήνδανε: βούλετο γάρ ῥα

  λαὸν ἐρυκακέειν ῥέξαι θ' ἱερὰς ἑκατόμβας,

  ὡς τὸν Ἀθηναίης δεινὸν χόλον ἐξακέσαιτο, 145

  νήπιος, οὐδὲ τὸ ᾔδη, ὃ οὐ πείσεσθαι ἔμελλεν:

  οὐ γάρ τ' αἶψα θεῶν τρέπεται νόος αἰέν ἐόντων.

  ὣς τὼ μὲν χαλεποῖσιν ἀμειβομένω ἐπέεσσιν

  ἕστασαν: οἱ δ' ἀνόρουσαν ἐυκνήμιδες Ἀχαιοὶ

  ἠχῇ θεσπεσίῃ, δίχα δέ σφισιν ἥνδανε βουλή. 150

  νύκτα μὲν ἀέσαμεν χαλεπὰ φρεσὶν ὁρμαίνοντες

  ἀλλήλοις: ἐπὶ γὰρ Ζεὺς ἤρτυε πῆμα κακοῖο:

  ἠῶθεν δ' οἱ μὲν νέας ἕλκομεν εἰς ἅλα δῖαν

  κτήματά τ' ἐντιθέμεσθα βαθυζώνους τε γυναῖκας.

  ἡμίσεες δ' ἄρα λαοὶ ἐρητύοντο μένοντες 155

  αὖθι παρ' Ἀτρεί̈δῃ Ἀγαμέμνονι, ποιμένι λαῶν:

  ἡμίσεες δ' ἀναβάντες ἐλαύνομεν: αἱ δὲ μάλ' ὦκα

  ἔπλεον, ἐστόρεσεν δέ θεὸς μεγακήτεα πόντον.

  ἐς Τένεδον δ' ἐλθόντες ἐρέξαμεν ἱρὰ θεοισ̂ν,

  οἴκαδε ἱέμενοι: Ζεὺς δ' οὔ πω μήδετο νόστον, 160

  σχέτλιος, ὅς ῥ' ἔριν ὦρσε κακήν ἔπι δεύτερον αὖτις.

  οἱ μὲν ἀποστρέψαντες ἔβαν νέας ἀμφιελίσσας

  ἀμφ' Ὀδυσῆα ἄνακτα δαί̈φρονα, ποικιλομήτην,

  αὖτις ἐπ' Ἀτρεί̈δῃ Ἀγαμέμνονι ἦρα φέροντες:

  αὐτὰρ ἐγὼ σὺν νηυσὶν ἀολλέσιν, αἵ μοι ἕποντο, 165

  φεῦγον, ἐπεὶ γίγνωσκον, ὃδὴ κακὰ μήδετο δαίμων.

  φεῦγε δὲ Τυδέος υἱὸς ἀρήιος, ὦρσε δ' ἑταίρους.

  ὀψὲ δὲ δὴ μετὰ νῶι κίε ξανθὸς Μενέλαος,

  ἐν Λέσβῳ δ' ἔκιχεν δολιχὸν πλόον �
�ρμαίνοντας,

  ἢ καθύπερθε Χίοιο νεοίμεθα παιπαλοέσσης, 170

  νήσου ἔπι Ψυρίης, αὐτὴν ἐπ' ἀριστέρ' ἔχοντες,

  ἦ ὑπένερθε Χίοιο, παρ' ἠνεμόεντα Μίμαντα.

  ᾐτέομεν δὲ θεὸν φῆναι τέρας: αὐτὰρ ὅ γ' ἡμῖν

  δεῖξε, καὶ ἠνώγει πέλαγος μέσον εἰς Εὔβοιαν

  τέμνειν, ὄφρα τάχιστα ὑπὲκ κακότητα φύγοιμεν. 175

  ὦρτο δ' ἐπὶ λιγὺς οὖρος ἀήμεναι: αἱ δὲ μάλ' ὦκα

  ἰχθυόεντα κέλευθα διέδραμον, ἐς δὲ Γεραιστὸν

  ἐννύχιαι κατάγοντο: Ποσειδάωνι δὲ ταύρων

  πόλλ' ἐπὶ μῆρ' ἔθεμεν, πέλαγος μέγα μετρήσαντες.

  τέτρατον ἦμαρ ἔην, ὅτ' ἐν Ἄργεϊ νῆας ἐίσας 180

  Τυδεί̈δεω ἕταροι Διομήδεος ἱπποδάμοιο

  ἵστασαν: αὐτάρ ἐγώ γε Πύλονδ' ἔχον, οὐδέ ποτ' ἔσβη

  οὖρος, ἐπεὶ δὴ πρῶτα θεὸς προέηκεν ἀῆναι.

  "ὣς ἦλθον, φίλε τέκνον, ἀπευθής, οὐδέ τι οἶδα

  κείνων, οἵ τ' ἐσάωθεν Ἀχαιῶν οἵ τ' ἀπόλοντο. 185

  ὅσσα δ' ἐνὶ μεγάροισι καθήμενος ἡμετέροισι

  πεύθομαι, ἣ θέμις ἐστί, δαήσεαι, κοὐδέ σε δεύσω.

  εὖ μὲν Μυρμιδόνας φάσ' ἐλθέμεν ἐγχεσιμώρους,

  οὓς ἄγ' Ἀχιλλῆος μεγαθύμου φαίδιμος υἱός,

  εὖ δὲ Φιλοκτήτην, Ποιάντιον ἀγλαὸν υἱόν. 190

  πάντας δ' Ἰδομενεὺς Κρήτην εἰσήγαγ' ἑταίρους,

  οἳ φύγον ἐκ πολέμου, πόντος δέ οἱ οὔ τιν' ἀπηύρα.

  Ἀτρεί̈δην δὲ καὶ αὐτοὶ ἀκούετε, νόσφιν ἐόντες,

  ὥς τ' ἦλθ', ὥς τ' Αἴγισθος ἐμήσατο λυγρὸν ὄλεθρον.

  ἀλλ' ἦ τοι κεῖνος μὲν ἐπισμυγερῶς ἀπέτισεν: 195

  ὡς ἀγαθὸν καὶ παῖδα καταφθιμένοιο λιπέσθαι

  ἀνδρός, ἐπεὶ καὶ κεῖνος ἐτίσατο πατροφονῆα,

  Αἴγισθον δολόμητιν, ὅ οἱ πατέρα κλυτὸν ἔκτα.

  καὶ σὺ φίλος, μάλα γάρ σ' ὁρόω καλόν τε μέγαν τε,

  ἄλκιμος ἔσσ', ἵνα τίς σε καὶ ὀψιγόνων ἐὺ εἴπῃ." 200

  τὸν δ' αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

  "ὦ Νέστορ Νηληϊάδη, μέγα κῦδος Ἀχαιῶν,

  καὶ λίην κεῖνος μὲν ἐτίσατο, καί οἱ Ἀχαιοὶ

  οἴσουσι κλέος εὐρὺ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι:

  αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν περιθεῖεν, 205

  τίσασθαι μνηστῆρας ὑπερβασίης ἀλεγεινῆς,

  οἵ τέ μοι ὑβρίζοντες ἀτάσθαλα μηχανόωνται.

  ἀλλ' οὔ μοι τοιοῦτον ἐπέκλωσαν θεοὶ ὄλβον,

  πατρί τ' ἐμῷ καὶ ἐμοί: νῦν δὲ χρὴ τετλάμεν ἔμπης."

  τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ: 210

  "ὦ φίλ', ἐπεὶ δὴ ταῦτά μ' ἀνέμνησας καὶ ἔειπες,

  φασὶ μνηστῆρας σῆς μητέρος εἵνεκα πολλοὺς

  ἐν μεγάροις ἀέκητι σέθεν κακὰ μηχανάασθαι:

  εἰπέ μοι, ἠὲ ἑκὼν ὑποδάμνασαι, ἦ σέ γε λαοὶ

  ἐχθαίρουσ' ἀνὰ δῆμον, ἐπισπόμενοι θεοῦ ὀμφῇ. 215

  τίς δ' οἶδ' εἴ κέ ποτέ σφι βίας ἀποτίσεται ἐλθών,

  ἢ ὅ γε μοῦνος ἐὼν ἢ καὶ σύμπαντες Ἀχαιοί;

  εἰ γάρ σ' ὣς ἐθέλοι φιλέειν γλαυκῶπις Ἀθήνη,

  ὡς τότ' Ὀδυσσῆος περικήδετο κυδαλίμοιο

  δήμῳ ἔνι Τρώων, ὅθι πάσχομεν ἄλγε' Ἀχαιοί-- 220

  οὐ γάρ πω ἴδον ὧδε θεοὺς ἀναφανδὰ φιλεῦντας,

  ὡς κείνῳ ἀναφανδὰ παρίστατο Παλλὰς Ἀθήνη--

  εἴ σ' οὕτως ἐθέλοι φιλέειν κήδοιτό τε θυμῷ,

  τῶ κέν τις κείνων γε καὶ ἐκλελάθοιτο γάμοιο."

  τὸν δ' αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα: 225

  "ὦ γέρον, οὔ πω τοῦτο ἔπος τελέεσθαι ὀίω:

  λίην γὰρ μέγα εἶπες: ἄγη μ' ἔχει. οὐκ ἂν ἐμοί γε

  ἐλπομένω τὰ γένοιτ', οὐδ' εἰ θεοὶ ὣς ἐθέλοιεν."

  τὸν δ' αὖτε προσέειπε θεά, γλαυκῶπις Ἀθήνη:

  "Τηλέμαχε, ποῖόν σε ἔπος φύγεν ἕρκος ὀδόντων. 230

  ῥεῖα θεός γ' ἐθέλων καὶ τηλόθεν ἄνδρα σαώσαι.

  βουλοίμην δ' ἂν ἐγώ γε καὶ ἄλγεα πολλὰ μογήσας

  οἴκαδέ τ' ἐλθέμεναι καὶ νόστιμον ἦμαρ ἰδέσθαι,

  ἢ ἐλθὼν ἀπολέσθαι ἐφέστιος, ὡς Ἀγαμέμνων

  ὤλεθ' ὑπ' Αἰγίσθοιο δόλῳ καὶ ἧς ἀλόχοιο. 235

  ἀλλ' ἦ τοι θάνατον μὲν ὁμοίιον οὐδὲ θεοί περ

  καὶ φίλῳ ἀνδρὶ δύνανται ἀλαλκέμεν, ὁππότε κεν δὴ

  μοῖρ' ὀλοὴ καθέλῃσι τανηλεγέος θανάτοιο."

  τὴν δ' αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

  "Μέντορ, μηκέτι ταῦτα λεγώμεθα κηδόμενοί περ: 240

  κείνῳ δ' οὐκέτι νόστος ἐτήτυμος, ἀλλά οἱ ἤδη

  φράσσαντ' ἀθάνατοι θάνατον καὶ κῆρα μέλαιναν.

  νῦν δ' ἐθέλω ἔπος ἄλλο μεταλλῆσαι καὶ ἐρέσθαι

  Νέστορ', ἐπεὶ περὶ οἶδε δίκας ἠδὲ φρόνιν ἄλλων:

  τρὶς γὰρ δή μίν φασιν ἀνάξασθαι γένε' ἀνδρῶν: 245

  ὥς τέ μοι ἀθάνατος ἰνδάλλεται εἰσοράασθαι.

  ὦ Νέστορ Νηληϊάδη, σὺ δ' ἀληθὲς ἐνίσπες:

  πῶς ἔθαν' Ἀτρεί̈δης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων;

  ποῦ Μενέλαος ἔην; τίνα δ' αὐτῷ μήσατ' ὄλεθρον

  Αἴγισθος δολόμητις, ἐπεὶ κτάνε πολλὸν ἀρείω; 250

  ἦ οὐκ Ἄργεος ἦεν Ἀχαιικοῦ, ἀλλά πῃ ἄλλῃ

  πλάζετ' ἐπ' ἀνθρώπους, ὁ δὲ θαρσήσ�
�ς κατέπεφνε;"

  τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα Γερήνιος ἱππότα Νέστωρ:

  "τοιγὰρ ἐγώ τοι, τέκνον, ἀληθέα πάντ' ἀγορεύσω.

  ἦ τοι μὲν τάδε καὐτὸς ὀίεαι, ὥς κεν ἐτύχθη, 255

  εἰ ζωόν γ' Αἴγισθον ἐνὶ μεγάροισιν ἔτετμεν

  Ἀτρεί̈δης Τροίηθεν ἰών, ξανθὸς Μενέλαος:

  τῶ κέ οἱ οὐδὲ θανόντι χυτὴν ἐπὶ γαῖαν ἔχευαν,

  ἀλλ' ἄρα τόν γε κύνες τε καὶ οἰωνοὶ κατέδαψαν

  κείμενον ἐν πεδίῳ ἑκὰς ἄστεος, οὐδέ κέ τίς μιν 260

  κλαῦσεν Ἀχαιιάδων: μάλα γὰρ μέγα μήσατο ἔργον.

  ἡμεῖς μὲν γὰρ κεῖθι πολέας τελέοντες ἀέθλους

  ἥμεθ': ὁ δ' εὔκηλος μυχῷ Ἄργεος ἱπποβότοιο

  πόλλ' Ἀγαμεμνονέην ἄλοχον θέλγεσκ' ἐπέεσσιν.

  ἡ δ' ἦ τοι τὸ πρὶν μὲν ἀναίνετο ἔργον ἀεικὲς 265

  δῖα Κλυταιμνήστρη: φρεσὶ γὰρ κέχρητ' ἀγαθῇσι:

  πὰρ δ' ἄρ' ἔην καὶ ἀοιδὸς ἀνήρ, ᾧ πόλλ' ἐπέτελλεν

  Ἀτρεί̈δης Τροίηνδε κιὼν ἔρυσασθαι ἄκοιτιν.

  ἀλλ' ὅτε δή μιν μοῖρα θεῶν ἐπέδησε δαμῆναι,

  δὴ τότε τὸν μὲν ἀοιδὸν ἄγων ἐς νῆσον ἐρήμην 270

  κάλλιπεν οἰωνοῖσιν ἕλωρ καὶ κύρμα γενέσθαι,

  τὴν δ' ἐθέλων ἐθέλουσαν ἀνήγαγεν ὅνδε δόμονδε.

  πολλὰ δὲ μηρί' ἔκηε θεῶν ἱεροῖς ἐπὶ βωμοῖς,

  πολλὰ δ' ἀγάλματ' ἀνῆψεν, ὑφάσματά τε χρυσόν τε,

  ἐκτελέσας μέγα ἔργον, ὃ οὔ ποτε ἔλπετο θυμῷ. 275

  "ἡμεῖς μὲν γὰρ ἅμα πλέομεν Τροίηθεν ἰόντες,