The Complete Plays
Page 89
τιὸ τιὸ τιὸ τιὸ τιὸ τιὸ τιὸ τιό.
ὅσα θ᾽ ὑμῶν κατὰ κήπους ἐπὶ κισσοῦ
κλάδεσι νομὸν ἔχει,
240 τά τε κατ᾽ ὄρεα τά τε κοτινοτράγα τά τε κομαροφάγα,
ἀνύσατε πετόμενα πρὸς ἐμὰν αὐδάν:
τριοτὸ τριοτὸ τοτοβρίξ:
οἵ θ᾽ ἑλείας παρ᾽ αὐλῶνας ὀξυστόμους
245 ἐμπίδας κάπτεθ᾽, ὅσα τ᾽ εὐδρόσους γῆς τόπους
ἔχετε λειμῶνά τ᾽ ἐρόεντα Μαραθῶνος, ὄρνις
πτερυγοποίκιλός τ᾽ ἀτταγᾶς ἀτταγᾶς.
250 ὧν τ᾽ ἐπὶ πόντιον οἶδμα θαλάσσης
φῦλα μετ᾽ ἀλκυόνεσσι ποτῆται,
δεῦρ᾽ ἴτε πευσόμενοι τὰ νεώτερα,
πάντα γὰρ ἐνθάδε φῦλ᾽ ἀθροΐζομεν
οἰωνῶν ταναοδείρων.
255 ἥκει γὰρ τις δριμὺς πρέσβυς
καινὸς γνώμην
καινῶν τ᾽ ἔργων ἐγχειρητής.
ἀλλ᾽ ἴτ᾽ ἐς λόγους ἅπαντα,
δεῦρο δεῦρο δεῦρο δεῦρο.
Χορὸς
260 τοροτοροτοροτοροτίξ.
κικκαβαῦ κικκαβαῦ.
τοροτοροτοροτορολιλιλίξ.
Πισθέταιρος
ὁρᾷς τιν᾽ ὄρνιν;
Ἐυελπίδης
μὰ τὸν Ἀπόλλω ‘γὼ μὲν οὔ:
καίτοι κέχηνά γ᾽ ἐς τὸν οὐρανὸν βλέπων.
Πισθέταιρος
265 ἄλλως ἄρ᾽ οὕποψ, ὡς ἔοικ᾽, ἐς τὴν λόχμην
ἐσβὰς ἐπῷζε χαραδριὸν μιμούμενος.
Ὄρνις Τις
τοροτὶξ τοροτίξ.
Πισθέταιρος
ὦγάθ᾽ ἀλλ᾽ εἶς οὑτοσὶ καὶ δή τις ὄρνις ἔρχεται.
Ἐυελπίδης
νὴ Δί᾽ ὄρνις δῆτα. τίς ποτ᾽ ἐστίν; οὐ δήπου ταὧς;
Πισθέταιρος
270 οὗτος αὐτὸς νῷν φράσει: τίς ἐστιν ὄρνις οὑτοσί;
Ἔποψ
οὗτος οὐ τῶν ἠθάδων τῶνδ᾽ ὧν ὁρᾶθ᾽ ὑμεῖς ἀεί,
ἀλλὰ λιμναῖος.
Ἐυελπίδης
βαβαὶ καλός γε καὶ φοινικιοῦς.
Ἔποψ
εἰκότως γε: καὶ γὰρ ὄνομ᾽ αὐτῷ ‘στὶ φοινικόπτερος.
Ἐυελπίδης
οὗτος ὦ σέ τοι.
Πισθέταιρος
τί βωστρεῖς;
Ἐυελπίδης
ἕτερος ὄρνις οὑτοσί.
Πισθέταιρος
275 νὴ Δί᾽ ἕτερος δῆτα χοὖτος ἔξεδρον χρόαν ἔχων.
τίς ποτ᾽ ἔσθ᾽ ὁ μουσόμαντις ἄτοπος ὄρνις ὀρειβάτης;
Ἔποψ
ὄνομα τούτῳ Μῆδός ἐστο.
Πισθέταιρος
Μῆδος; ὦναξ Ἡράκλεις:
εἶτα πῶς ἄνευ καμήλου Μῆδος ὤν εἰσέπτετο;
Ἐυελπίδης
ἕτερος αὖ λόφον κατειληφώς τις ὄρνις οὑτοσί.
Πισθέταιρος
τί τὸ τέρας τουτί ποτ᾽ ἐστίν; οὐ σὺ μόνος ἄρ᾽ ἦσθ᾽ ἔποψ,
280 ἀλλὰ χοὖτος ἕτερος;
Ἔποψ
οὑτοσὶ μέν ἐστι Φιλοκλέους
ἐξ ἔποπος, ἐγὼ δὲ τούτου πάππος, ὥσπερ εἰ λέγοις
Ἱππόνικος Καλλίου κἀξ Ἱππονίκου Καλλίας.
Πισθέταιρος
Καλλίας ἄρ᾽ οὗτος οὕρνις ἐστίν: ὡς πτερορρυεῖ.
Ἐυελπίδης
285 ἅτε γὰρ ὢν γενναῖος ὑπό τε συκοφαντῶν τίλλεται,
αἵ τε θήλειαι προσεκτίλλουσιν αὐτοῦ τὰ πτερά.
Πισθέταιρος
ὦ Πόσειδον ἕτερος αὖ τις βαπτὸς ὄρνις οὑτοσί.
τίς ὀνομάξεταί ποθ᾽ οὗτος;
Ἔποψ
οὑτοσὶ κατωφαγᾶς.
Πισθέταιρος
ἔστι γὰρ κατωφαγᾶς τις ἄλλος ἢ Κλεώνυμος;
Ἐυελπίδης
290 πῶς ἂν οὖν Κλεώνυμός γ᾽ ὢν οὐκ ἀπέβαλε τὸν λόφον;
Πισθέταιρος
ἀλλὰ μέντοι τίς ποθ᾽ ἡ λόφωσις ἡ τῶν ὀρνέων;
ἦ ‘πὶ τὸν δίαυλον ἦλθον;
Ἔποψ
ὥσπερ οἱ Κᾶρες μὲν οὖν
ἐπὶ λόφων οἰκοῦσιν ὦγάθ᾽ ἀσφαλείας οὔνεκα.
Πισθέταιρος
ὦ Πόσειδον οὐχ ὁρᾷς ὅσον συνείλεκται κακὸν
295 ὀρνέων;
Ἐυελπίδης
ὦναξ Ἄπολλον τοῦ νέφους. ἰοὺ ἰού,
οὐδ᾽ ἰδεῖν ἔτ᾽ ἔσθ᾽ ὑπ᾽ αὐτῶν πετομένων τὴν εἴσοδον.
Ἔποψ
οὑτοσὶ πέρδιξ, ἐκεινοσί γε νὴ Δί᾽ ἀτταγᾶς,
οὑτοσὶ δὲ πηνέλοψ, ἐκεινηὶ δέ γ᾽ ἀλκυών.
Πισθέταιρος
τίς γάρ ἐσθ᾽ οὕπισθεν αὐτῆς;
Ἔποψ
ὅστις ἐστί; κειρύλος.
Πισθέταιρος
300 κειρύλος γάρ ἐστιν ὄρνις;
Ἔποψ
οὐ γάρ ἐστι Σποργίλος;
χαὐτηί γε γλαῦξ.
Ἐυελπίδης
τί φῄς; τίς γλαῦκ᾽ Ἀθήναζ᾽ ἤγαγεν;
Ἔποψ
κίττα τρυγὼν κορυδὸς ἐλεᾶς ὑποθυμὶς περιστερὰ
νέρτος ἱέραξ φάττα κόκκυξ ἐρυθρόπους κεβλήπυρις
πορφυρὶς κερχνῂς κολυμβὶς ἀμπελὶς φήην δρύοψ.
Πισθέταιρος
305 ἰοὺ ἰοὺ τῶν ὀρνέων, ἰοὺ ἰοὺ τῶν κοψίχων:
οἶα πιππίζουσι καὶ τρέχουσι διακεκραγότες.
ἆρ᾽ ἀπειλοῦσίν γε νῷν; οἴμοι, κεχήνασίν γέ τοι
καὶ βλέπουσιν ἐς σὲ κἀμέ.
Ἐυελπίδης
τοῦτο μὲν κἀμοὶ δοκεῖ.
Χορός
310 ποποποποποποποποποποῖ ποῦ μ᾽ ἄρ᾽ ὃς
ἐκάλεσε; τίνα τόπον ἄρα ποτὲ νέμεται;
Ἔποψ
οὑτοσὶ πάλαι πάρειμι κοὐκ ἀποστατῶ φίλων.
Χορός
τί τί τί τί τί τί τί τί: τίνα λόγον ἄρα ποτὲ
315 πρὸ
ς ἐμὲ φίλον ἔχων;
Ἔποψ
κοινὸν ἀσφαλῆ δίκαιον ἡδὺν ὠφελήσιμον.
ἄνδρε γὰρ λεπτὼ λογιστὰ δεῦρ᾽ ἀφῖχθον ὡς ἐμέ.
Χορός
ποῦ; πᾷ; πῶς φῄς;
Ἔποψ
320 φήμ᾽ ἀπ᾽ ἀνθρώπων ἀφῖχθαι δεῦρο πρεσβύτα δύο:
ἥκετον δ᾽ ἔχοντε πρέμνον πράγματος πελωρίου.
Χορός
ὦ μέγιστον ἐξαμαρτὼν ἐξ ὅτου ‘τράφην ἐγώ,
πῶς λέγεις;
Ἔποψ
μήπω φοβηθῇς τὸν λόγον.
Χορός
τί μ᾽ ἠργάσω;
Ἔποψ
ἄνδρ᾽ ἐδεξάμην ἐραστὰ τῆσδε τῆς ξυνουσίας.
Χορός
325 καὶ δέδρακας τοῦτο τοὔργον;
Ἔποψ
καὶ δεδρακώς γ᾽ ἥδομαι.
Χορός
κἀστὸν ἤδη που παρ᾽ ἡμῖν;
Ἔποψ
εἰ παρ᾽ ὑμῖν εἴμ᾽ ἐγώ.
Χορός
ἔα ἔα,
προδεδόμεθ᾽ ἀνόσιά τ᾽ ἐπάθομεν:
ὃς γὰρ φίλος ἦν ὁμότροφά θ᾽ ἡμῖν
330 ἐνέμετο πεδία παρ᾽ ἡμῖν,
παρέβη μὲν θεσμοὺς ἀρχαίους,
παρέβη δ᾽ ὅρκους ὀρνίθων:
ἐς δὲ δόλον ἐκάλεσε, παρέβαλέ τ᾽ ἐμὲ παρὰ
γένος ἀνόσιον, ὅπερ ἐξότ᾽ ἐγένετ᾽ ἐπ᾽ ἐμοὶ
335 πολέμιον ἐτράφη. Χορός
ἀλλὰ πρὸς τοῦτον μὲν ἡμῖν ἐστιν ὕστερος λόγος:
τὼ δὲ πρεσβύτα δοκεῖ μοι τώδε δοῦναι τὴν δίκην
διαφορηθῆναί θ᾽ ὑφ᾽ ἡμῶν.
Πισθέταιρος
ὡς ἀπωλόμεσθ᾽ ἄρα.
Ἐυελπίδης
αἴτιος μέντοι σὺ νῷν εἶ τῶν κακῶν τούτων μόνος.
340 ἐπὶ τί γάρ μ᾽ ἐκεῖθεν ἦγες;
Πισθέταιρος
ἵν᾽ ἀκολουθοίης ἐμοί.
Ἐυελπίδης
ἵνα μὲν οὖν κλάοιμι μεγάλα.
Πισθέταιρος
τοῦτο μὲν ληρεῖς ἔχων
κάρτα: πῶς κλαύσει γάρ, ἢν ἅπαξ γε τὠφθαλμὼ ‘κκοπῇς;
Χορός
ἰὼ ἰώ,
ἔπαγ᾽ ἔπιθ᾽ ἐπίφερε πολέμιον
345 ὁρμὰν φονίαν, πτέρυγά τε παντᾷ
ἐπίβαλε περί τε κύκλωσαι:
ὡς δεῖ τώδ᾽ οἰμώζειν ἄμφω
καὶ δοῦναι ῥύγχει φορβάν.
οὔτε γὰρ ὄρος σκιερὸν οὔτε νέφος αἰθέριον
350 οὔτε πολιὸν πέλαγος ἔστιν ὅ τι δέξεται
τώδ᾽ ἀποφυγόντε με. Χορός
ἀλλὰ μὴ μέλλωμεν ἤδη τώδε τίλλειν καὶ δάκνειν.
ποῦ ‘σθ᾽ ὁ ταξίαρχος; ἐπαγέτω τὸ δεξιὸν κέρας. Ἐυελπίδης
τοῦτ᾽ ἐκεῖνο: ποῖφύγω δύστηνος;
Πισθέταιρος
οὗτος οὐ μενεῖς;
Ἐυελπίδης
355 ἵν᾽ ὑπὸ τούτων διαφορηθῶ;
Πισθέταιρος
πῶς γὰρ ἂν τούτους δοκεῖς
ἐκφυγεῖν;
Ἐυελπίδης
οὐκ οἶδ᾽ ὅπως ἄν.
Πισθέταιρος
ἀλλ᾽ ἐγώ τοί σοι λέγω,
ὅτι μένοντε δεῖ μάχεσθαι λαμβάνειν τε τῶν χυτρῶν.
Ἐυελπίδης
τί δὲ χύτρα νώ γ᾽ ὠφελήσει;
Πισθέταιρος
γλαῦξ μὲν οὐ πρόσεισι νῷν.
Ἐυελπίδης
τοῖς δὲ γαμψώνυξι τοισδί;
Πισθέταιρος
τὸν ὀβελίσκον ἁρπάσας
360 εἶτα κατάπηξον πρὸ σαυτοῦ.
Ἐυελπίδης
τοῖσι δ᾽ ὀφθαλμοῖσι τί;
Πισθέταιρος
ὀξύβαφον ἐντευθενὶ προσδοῦ λαβὼν ἢ τρύβλιον.
Ἐυελπίδης
ὦ σοφώτατ᾽, εὖ γ᾽ ἀνηῦρες αὐτὸ καὶ στρατηγικῶς:
ὑπερακοντίζεις σύ γ᾽ ἤδη Νικίαν ταῖς μηχαναῖς.
Χορός
ἐλελελεῦ χώρει κάθες τὸ ῥύγχος: οὐ μέλλειν ἐχρῆν.
365 ἕλκε τίλλε παῖε δεῖρε, κόπτε πρώτην τὴν χύτραν.
Ἔποψ
εἰπέ μοι τί μέλλετ᾽ ὦ πάντων κάκιστα θηρίων
ἀπολέσαι παθόντες οὐδὲν ἄνδρε καὶ διασπάσαι
τῆς ἐμῆς γυναικὸς ὄντε ξυγγενεῖ καὶ φυλέτα;
Χορός
φεισόμεσθα γάρ τι τῶνδε μᾶλλον ἡμεῖς ἢ λύκων;
370 ἢ τίνας τεισαίμεθ᾽ ἄλλους τῶνδ᾽ ἂν ἐχθίους ἔτι;
Ἔποψ
εἰ δὲ τὴν φύσιν μὲν ἐχθροὶ τὸν δὲ νοῦν εἰσιν φίλοι,
καὶ διδάξοντές τι δεῦρ᾽ ἥκουσιν ὑμᾶς χρήσιμον;
Χορός
πῶς δ᾽ ἂν οἵδ᾽ ἡμᾶς τι χρήσιμον διδάξειάν ποτε
ἢ φράσειαν, ὄντες ἐχθροὶ τοῖσι πάπποις τοῖς ἐμοῖς;
Ἔποψ
375 ἀλλ᾽ ἀπ᾽ ἐχθρῶν δῆτα πολλὰ μανθάνουσιν οἱ σοφοί.
ἡ γὰρ εὐλάβεια σῴζει πάντα. παρὰ μὲν οὖν φίλου
οὐ μάθοις ἂν τοῦθ᾽, ὁ δ᾽ ἐχθρὸς εὐθὺς ἐξηνάγκασεν.
αὐτίχ᾽ αἱ πόλεις παρ᾽ ἀνδρῶν γ᾽ ἔμαθον ἐχθρῶν κοὐ φίλων
ἐκπονεῖν θ᾽ ὑψηλὰ τείχη ναῦς τε κεκτῆσθαι μακράς:
380 τὸ δὲ μάθημα τοῦτο σῴζει παῖδας οἶκον χρήματα.
Χορός
ἔστι μὲν λόγων ἀκοῦσαι πρῶτον, ὡς ἡμῖν δοκεῖ,
χρήσιμον: μάθοι γὰρ ἄν τις κἀπὸ τῶν ἐχθρῶν σοφόν.
Πισθέταιρος
οἵδε τῆς ὀργῆς χαλᾶν εἴξασιν. ἄναγ᾽ ἐπὶ σκέλος.
Ἔποψ
καὶ δίκαιόν γ᾽ ἐστὶ κἀμοὶ δεῖ νέμειν ὑμᾶς χάριν.
Χορός
385 ἀλλὰ μὴν οὐδ᾽ ἄλλο σοί πω πρᾶγμ᾽ ἐνηντιώμεθα.
Πισθέταιρος
μᾶλλον εἰρήνην ἄγουσι νὴ Δί᾽, ὥστε τὴν χύτραν
τώ τε τρυβλίω καθ�
�ει:
καὶ τὸ δόρυ χρή, τὸν ὀβελίσκον,
περιπατεῖν ἔχοντας ἡμᾶς
390 τῶν ὅπλων ἐντός, παρ᾽ αὐτὴν
τὴν χύτραν ἄκραν ὁρῶντας
ἐγγύς: ὡς οὐ φευκτέον νῷν.
Ἐυελπίδης
ἐτεὸν ἢν δ᾽ ἄρ᾽ ἀποθάνωμεν,
κατορυχθησόμεσθα ποῦ γῆς;
Πισθέταιρος
395 ὁ Κεραμεικὸς δέξεται νώ.
δημοσίᾳ γὰρ ἵνα ταφῶμεν,
φήσομεν πρὸς τοὺς στρατηγοὺς
μαχομένω τοῖς πολεμίοισιν
ἀποθανεῖν ἐν Ὀρνεαῖς.
Χορός
400 ἄναγ᾽ ἐς τάξιν πάλιν ἐς ταὐτόν,
καὶ τὸν θυμὸν κατάθου κύψας
παρὰ τὴν ὀργὴν ὥσπερ ὁπλίτης:
κἀναπυθώμεθα τούσδε τίνες ποτὲ
καὶ πόθεν ἔμολον
405 † ἐπὶ τίνα τ᾽ ἐπίνοιαν. †
ἰὼ ἔποψ σέ τοι καλῶ. Ἔποψ
καλεῖς δὲ τοῦ κλύειν θέλων;
Χορός
τίνες ποθ᾽ οἵδε καὶ πόθεν;
Ἔποψ
ξείνω σοφῆς ἀφ᾽ Ἑλλάδος.
Χορός
410 τύχη δὲ ποία κομίζει
ποτ᾽ αὐτὼ πρὸς ὄρνιθας
ἐλθεῖν;
Ἔποψ
ἔρως
βίου διαίτης τε καὶ
σοῦ ξυνοικεῖν τέ σοι
415 καὶ ξυνεῖναι τὸ πᾶν.
Χορός
τί φῄς;
λέγουσι δὴ τίνας λόγους;
Ἔποψ
ἄπιστα καὶ πέρα κλύειν.
Χορός
ὁρᾷ τι κέρδος ἐνθάδ᾽ ἄξιον
μονῆς, ὅτῳ πέποιθ᾽
ἐμοὶ ξυνὼν
420 κρατεῖν ἂν ἢ τὸν ἐχθρὸν ἢ
φίλοισιν ὠφελεῖν ἔχειν;
Ἔποψ
λέγει μέγαν τιν᾽ ὄλβον οὔτε
λεκτὸν οὔτε πιστόν: ὡς
σὰ γὰρ τὰ πάντα ταῦτα καὶ
425 τὸ τῇδε καὶ τὸ κεῖσε καὶ
τὸ δεῦρο προσβιβᾷ λέγων.
Χορός
πότερα μαινόμενος;
Ἔποψ