Book Read Free

The Complete Plays

Page 126

by Aristophanes


  235 εἰς οἰκίαν ἑκάστοτ᾽ ἀλλοτρίαν πάνυ:

  ἀγαθὸν γὰρ ἀπέλαυσ᾽ οὐδὲν αὐτοῦ πώποτε.

  ἢν μὲν γὰρ ὡς φειδωλὸν εἰσελθὼν τύχω,

  εὐθὺς κατώρυξέν με κατὰ τῆς γῆς κάτω:

  κἄν τις προσέλθῃ χρηστὸς ἄνθρωπος φίλος

  240 αἰτῶν λαβεῖν τι σμικρὸν ἀργυρίδιον,

  ἔξαρνός ἐστι μηδ᾽ ἰδεῖν με πώποτε.

  ἢν δ᾽ ὡς παραπλῆγ᾽ ἄνθρωπον εἰσελθὼν τύχω,

  πόρναισι καὶ κύβοισι παραβεβλημένος

  γυμνὸς θύραζ᾽ ἐξέπεσον ἐν ἀκαρεῖ χρόνου.

  Χρεμύλος

  245 μετρίου γὰρ ἀνδρὸς οὐκ ἐπέτυχες πώποτε.

  ἐγὼ δὲ τούτου τοῦ τρόπου πώς εἰμ᾽ ἀεί,

  χαίρω τε γὰρ φειδόμενος ὡς οὐδεὶς ἀνὴρ

  πάλιν τ᾽ ἀναλῶν, ἡνίκ᾽ ἂν τούτου δέῃ.

  ἀλλ᾽ εἰσίωμεν, ὡς ἰδεῖν σε βούλομαι

  250 καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὸν υἱὸν τὸν μόνον,

  ὃν ἑγὼ φιλῶ μάλιστα μετὰ σέ.

  Πλοῦτος

  πείθομαι.

  Χρεμύλος

  τί γὰρ ἄν τις οὐχὶ πρὸς σὲ τἀληθῆ λέγοι;

  Καρίων

  ὦ πολλὰ δὴ τῷ δεσπότῃ ταὐτὸν θύμον φαγόντες,

  ἄνδρες φίλοι καὶ δημόται καὶ τοῦ πονεῖν ἐρασταί,

  255 ἴτ᾽ ἐγκονεῖτε σπεύδεθ᾽, ὡς ὁ καιρὸς οὐχὶ μέλλειν,

  ἀλλ᾽ ἔστ᾽ ἐπ᾽ αὐτῆς τῆς ἀκμῆς, ᾗ δεῖ παρόντ᾽ ἀμύνειν.

  Χορός

  οὔκουν ὁρᾷς ὁρμωμένους ἡμᾶς πάλαι προθύμως,

  ὡς εἰκός ἐστιν ἀσθενεῖς γέροντας ἄνδρας ἤδη;

  σὺ δ᾽ ἀξιοῖς ἴσως με θεῖν, πρὶν ταῦτα καὶ φράσαι μοι

  260 ὅτου χάριν μ᾽ ὁ δεσπότης ὁ σὸς κέκληκε δῦρο.

  Καρίων

  οὔκουν πάλαι δήπου λέγω; σὺ δ᾽ αὐτὸς οὐκ ἀκούεις.

  ὁ δεσπότης γάρ φησιν ὑμᾶς ἡδέως ἅπαντας

  ψυχροῦ βίου καὶ δυσκόλου ζήσειν ἀπαλλαγέντας.

  Χορός

  ἔστιν δὲ δὴ τί καὶ πόθεν τὸ πρᾶγμα τοῦθ᾽ ὅ φησιν;

  Καρίων

  265 ἔχων ἀφῖκται δεῦρο πρεσβύτην τιν᾽ ὦ πόνηροι

  ῥυπῶντα κυφὸν ἄθλιον ῥυσὸν μαδῶντα νωδόν:

  οἶμαι δὲ νὴ τὸν οὐρανὸν καὶ ψωλὸν αὐτὸν εἶναι.

  Χορός

  ὦ χρυσὸν ἀγγείλας ἐπῶν πῶς φῄς; πάλιν φράσον μοι.

  δηλοῖς γὰρ αὐτὸν σωρὸν ἥκειν χρημάτων ἔχοντα.

  Καρίων

  270 πρεσβυτικῶν μὲν οὖν κακῶν ἔγωγ᾽ ἔχοντα σωρόν.

  Χορός

  μῶν ἀξιοῖς φενακίσας ἔπειτ᾽ ἀπαλλαγῆναι

  ἀζήμοις, καὶ ταῦτ᾽ ἐμοῦ βακτηρίαν ἔχοντος;

  Καρίων

  πάντως γὰρ ἄνθρωπον φύσει τοιοῦτον ἐς τὰ πάντα

  ἡγεῖσθέ μ᾽ εἶναι κοὐδὲν ἂν νομίζεθ᾽ ὑγιὲς εἰπεῖν;

  Χορός

  275 ὡς σεμνὸς οὑπίτριπτος: αἱ κνῆμαι δέ σου βοῶσιν

  ‘ἰοὺ ἰού,’ τὰς χοίνικας καὶ τὰς πέδας ποθοῦσαι.

  Καρίων

  ἐν τῇ σορῷ νυνὶ λαχὸν τὸ γράμμα σου δικάζειν,

  σὺ δ᾽ οὐ βαδίζεις, ὁ δὲ Χάρων τὸ ξύμβολον δίδωσιν.

  Χορός

  διαρραγείης, ὡς μόθων εἶ καὶ φύσει κόβαλος,

  280 ὅστις φενακίζεις, φράσαι δ᾽ οὔπω τέτληκας ἡμῖν,

  οἳ πολλὰ μοχθήσαντες οὐκ οὔσης σχολῆς προθύμως

  δεῦρ᾽ ἤλθομεν, πολλῶν θύμων ῥίζας διεκπερῶντες.

  Καρίων

  ἀλλ᾽ οὐκέτ᾽ ἂν κρύψαιμι. τὸν Πλοῦτον γὰρ ὦνδρες ἥκει

  285 ἄγων ὁ δεσπότης, ὃς ὑμᾶς πλουσίους ποιήσει.

  Χορός

  ὄντως γὰρ ἔστι πλουσίοις ἡμῖν ἅπασιν εἶναι;

  Καρίων

  νὴ τοὺς θεοὺς Μίδαις μὲν οὖν, ἢν ὦτ᾽ ὄνου λάβητε.

  Χορός

  ὡς ἥδομαι καὶ τέρπομαι καὶ βούλομαι χορεῦσαι

  ὑφ᾽ ἡδονῆς, εἴπερ λέγεις ὄντως σὺ ταῦτ᾽ ἀληθῆ.

  Καρίων

  290 καὶ μὴν ἐγὼ βουλήσομαι θρεττανελὸ τὸν Κύκλωπα

  μιμούμενος καὶ τοῖν ποδοῖν ὡδὶ παρενσαλεύων

  ὑμᾶς ἄγειν. ἀλλ᾽ εἶα τέκεα θαμίν᾽ ἐπαναβοῶντες

  βληχώμενοί τε προβατίων

  αἰγῶν τε κιναβρώντων μέλη

  295 ἕπεσθ᾽ ἀπεψωλημένοι: τράγοι δ᾽ ἀκρατιεῖσθε. Χορός

  ἡμεῖς δέ γ᾽ αὖ ζητήσομεν θρεττανελὸ τὸν Κύκλωπα

  βληχώμενοι, σὲ τουτονὶ πεινῶντα καταλαβόντες,

  πήραν ἔχοντα λάχανά τ᾽ ἄγρια δροσερά, κραιπαλῶντα

  ἡγούμενον τοῖς προβατίοις,

  300 εἰκῇ δὲ καταδαρθόντα που

  μέγαν λαβόντες ἡμμένον σφηκίσκον ἐκτυφλῶσαι. Καρίων

  ἐγὼ δὲ τὴν Κίρκην γε τὴν τὰ φάρμακ᾽ ἀνακυκῶσαν,

  ἣ τοὺς ἑταίρους τοῦ Φιλωνίδου ποτ᾽ ἐν Κορίνθῳ

  ἔπεισεν ὡς ὄντας κάπρους

  305 μεμαγμένον σκῶρ ἐσθίειν, αὐτὴ δ᾽ ἔματτεν αὐτοῖς,

  μιμήσομαι πάντας τρόπους:

  ὑμεῖς δὲ γρυλίζοντες ὑπὸ φιληδίας

  ἕπεσθε μητρὶ χοῖροι. Χορός

  οὐκοῦν σε τὴν Κίρκην γε τὴν τὰ φάρμακ᾽ ἀνακυκῶσαν

  310 καὶ μαγγανεύουσαν μολύνουσάν τε τοὺς ἑταίρους

  λαβόντες ὑπὸ φιληδίας

  τὸν Λαρτίου μιμούμενοι τῶν ὄρχεων κρεμῶμεν,

  μινθώσομέν θ᾽ ὥσπερ τράγου

  τὴν ῥῖνα: σὺ δ᾽ Ἀρίστυλλος ὑποχάσκων ἐρεῖς,

  315 ἕπεσθε μητρὶ χοῖροι. Καρίων

  ἀλλ᾽ εἶα νῦν τῶν σκωμμάτων ἀπαλλαγέντες ἤδη

  ὑ
μεῖς ἐπ᾽ ἄλλ᾽ εἶδος τρέπεσθ᾽,

  ἐγὼ δ᾽ ἰὼν ἤδη λάθρᾳ

  βουλήσομαι τοῦ δεσπότου

  320 λαβών τιν᾽ ἄρτον καὶ κρέας

  μασώμενος τὸ λοιπὸν οὕτω τῷ κόπῳ ξυνεῖναι. Χοροῦ

  Χρεμύλος

  χαίρειν μὲν ὑμᾶς ἐστιν ὦνδρες δημόται

  ἀρχαῖον ἤδη προσαγορεύειν καὶ σαπρόν:

  ἀσπάζομαι δ᾽ ὁτιὴ προθύμως ἥκετε

  325 καὶ συντεταμένως κοὐ κατεβλακευμένως.

  ὅπως δέ μοι καὶ τἄλλα συμπαραστάται

  ἔσεσθε καὶ σωτῆρες ὄντως τοῦ θεοῦ.

  Χορός

  θάρρει: βλέπειν γὰρ ἄντικρυς δόξεις μ᾽ Ἄρη.

  δεινὸν γὰρ εἰ τριωβόλου μὲν οὕνεκα

  330 ὠστιζόμεσθ᾽ ἑκάστοτ᾽ ἐν τἠκκλησίᾳ,

  αὐτὸν δὲ τὸν Πλοῦτον παρείην τῳ λαβεῖν.

  Χρεμύλος

  καὶ μὴν ὁρῶ καὶ Βλεψίδημον τουτονὶ

  προσιόντα: δῆλος δ᾽ ἐστὶν ὅτι τοῦ πράγματος

  ἀκήκοέν τι τῇ βαδίσει καὶ τῷ τάχει.

  Βλεψίδημος

  335 τί ἂν οὖν τὸ πρᾶγμ᾽ εἴη; πόθεν καὶ τίνι τρόπῳ

  Χρεμύλος πεπλούτηκ᾽ ἐξαπίνης; οὐ πείθομαι.

  καίτοι λόγος γ᾽ ἦν νὴ τὸν Ἡρακλέα πολὺς

  ἐπὶ τοῖσι κουρείοισι τῶν καθημένων,

  ὡς ἐξαπίνης ἀνὴρ γεγένηται πλούσιος.

  340 ἔστιν δέ μοι τοῦτ᾽ αὐτὸ θαυμάσιον, ὅπως

  χρηστόν τι πράττων τοὺς φίλους μεταπέμπεται.

  οὔκουν ἐπιχώριόν γε πρᾶγμ᾽ ἐργάζεται.

  Χρεμύλος

  ἀλλ᾽ οὐδὲν ἀποκρύψας ἐρῶ: νὴ τοὺς θεοὺς

  ὦ Βλεψίδημ᾽ ἄμεινον ἢ χθὲς πράττομεν,

  345 ὥστε μετέχειν ἔξεστιν: εἶ γὰρ τῶν φίλων.

  Βλεψίδημος

  γέγονας δ᾽ ἀληθῶς, ὡς λέγουσι, πλούσιος;

  Χρεμύλος

  ἔσομαι μὲν οὖν αὐτίκα μάλ᾽, ἢν θεὸς θέλῃ.

  ἔνι γάρ τις ἔνι κίνδυνος ἐν τῷ πράγματι.

  Βλεψίδημος

  ποῖός τις;

  Χρεμύλος

  οἷος;

  Βλεψίδημος

  λέγ᾽ ἀνύσας ὅ τι φῄς ποτε.

  Χρεμύλος

  350 ἢν μὲν κατορθώσωμεν, εὖ πράττειν ἀεί:

  ἢν δὲ σφαλῶμεν, ἐπιτετρῖφθαι τὸ παράπαν.

  Βλεψίδημος

  τουτὶ πονηρὸν φαίνεται τὸ φορτίον

  καί μ᾽ οὐκ ἀρέσκει. τό τε γὰρ ἐξαίφνης ἄγαν

  οὕτως ὑπερπλουτεῖν τό τ᾽ αὖ δεδοικέναι

  355 πρὸς ἀνδρὸς οὐδὲν ὑγιές ἐστ᾽ εἰργασμένου.

  Χρεμύλος

  πῶς οὐδὲν ὑγιές;

  Βλεψίδημος

  εἴ τι κεκλοφὼς νὴ Δία

  ἐκεῖθεν ἥκεις ἀργύριον ἢ χρυσίον

  παρὰ τοῦ θεοῦ, κἄπειτ᾽ ἴσως σοι μεταμέλει.

  Χρεμύλος

  Ἄπολλον ἀποτρόπαιε μὰ Δί᾽ ἐγὼ μὲν οὔ.

  Βλεψίδημος

  360 παῦσαι φλυαρῶν ὦγάθ᾽: οῖδα γὰρ σαφῶς.

  Χρεμύλος

  σὺ μηδὲν εἰς ἔμ᾽ ὑπονόει τοιουτονί.

  Βλεψίδημος

  φεῦ,

  ὡς οὐδὲν ἀτεχνῶς ὑγιές ἐστιν οὐδενός,

  ἀλλ᾽ εἰσὶ τοῦ κέρδους ἅπαντες ἥττονες.

  Χρεμύλος

  οὔ τοι μὰ τὴν Δήμητρ᾽ ὑγιαίνειν μοι δοκεῖς.

  Βλεψίδημος

  365 ὡς πολὺ μεθέστηχ᾽ ὧν πρότερον εἶχεν τρόπων.

  Χρεμύλος

  μελαγχολᾷς ὦνθρωπε νὴ τὸν οὐρανόν.

  Βλεψίδημος

  ἀλλ᾽ οὐδὲ τὸ βλέμμ᾽ αὐτὸ κατὰ χώραν ἔχει,

  ἀλλ᾽ ἐστὶν ἐπίδηλόν τι πεπανουργηκότι.

  Χρεμύλος

  σὺ μὲν οἶδ᾽ ὃ κρώζεις: ὡς ἐμοῦ τι κεκλοφότος

  370 ζητεῖς μεταλαβεῖν.

  Βλεψίδημος

  μεταλαβεῖν ζητῶ; τίνος;

  Χρεμύλος

  τὸ δ᾽ ἐστὶν οὐ τοιοῦτον ἀλλ᾽ ἑτέρως ἔχον.

  Βλεψίδημος

  μῶν οὐ κέκλοφας ἀλλ᾽ ἥρπακας;

  Χρεμύλος

  κακοδαιμονᾷς.

  Βλεψίδημος

  ἀλλ᾽ οὐδὲ μὴν ἀπεστέρηκάς γ᾽ οὐδένα;

  Χρεμύλος

  ου᾽ δῆτ᾽ ἔγωγ᾽.

  Βλεψίδημος

  ὦ Ἡράκλεις, φέρε ποῖ τις ἂν

  375 τράποιτο; τἀληθὲς γὰρ οὐκ ἐθέλει φράσαι.

  Χρεμύλος

  κατηγορεῖς γὰρ πρὶν μαθεῖν τὸ πρᾶγμά μου.

  Βλεψίδημος

  ὦ τᾶν ἐγώ τοι τοῦτ᾽ ἀπὸ σμικροῦ πάνυ

  ἐθέλω διαπρᾶξαι πρὶν πυθέσθαι τὴν πόλιν,

  τὸ στόμ᾽ ἐπιβύσας κέρμασιν τῶν ῥητόρων.

  Χρεμύλος

  380 καὶ μὴν φίλως γ᾽ ἄν μοι δοκεῖς νὴ τοὺς θεοὺς

  τρεῖς μνᾶς ἀναλώσας λογίσασθαι δώδεκα.

  Βλεψίδημος

  ὁρῶ τιν᾽ ἐπὶ τοῦ βήματος καθεδούμενον

  ἱκετηρίαν ἔχοντα μετὰ τῶν παιδίων

  καὶ τῆς γυναικός, κου᾽ διοίσοντ᾽ ἄντικρυς

  385 τῶν Ἡρακλειδῶν οὐδ᾽ ὁτιοῦν τῶν Παμφίλου.

  Χρεμύλος

  οὒκ ὦ κακόδαιμον, ἀλλὰ τοὺς χρηστοὺς μόνους

  ἔγωγε καὶ τοὺς δεξιοὺς καὶ σώφρονας

  ἀπαρτὶ πλουτῆσαι ποιήσω.

  Βλεψίδημος

  τί σὺ λέγεις;

  οὕτω πάνυ πολλὰ κέκλοφας;

  Χρεμύλος

  οἴμοι τῶν κακῶν,

  390 ἀπολεῖς.

  Βλεψίδημος

  σὺ μὲν οὖν σεαυτόν, ὥς γ᾽ ἐμοὶ δοκεῖς.

  Χρεμύλος

  ου᾽ δῆτ᾽, ἐπεὶ τὸν Πλοῦτον ὦ μόχθηρε σὺ

  ἔχω.

  Βλεψίδημος

  σὺ Πλοῦτον; π�
�ῖον;

  Χρεμύλος

  αὐτὸν τὸν θεόν.

  Βλεψίδημος

  καὶ ποῦ ‘στιν;

  Χρεμύλος

  ἔνδον.

  Βλεψίδημος

  ποῦ;

  Χρεμύλος

  παρ᾽

  ἐμοί.

  Βλεψίδημος

  παρὰ σοί;

  Χρεμύλος

  πάνυ.

  Βλεψίδημος

  οὐκ ἐς κόρακας; Πλοῦτος παρὰ σοί;

  Χρεμύλος

  νὴ τοὺς θεούς.

  Βλεψίδημος

  395 λὲγεις ἀληθῆ;

  Χρεμύλος

  φημί.

  Βλεψίδημος

  πρὸς τῆς Ἑστίας;

  Χρεμύλος

  νὴ τὸν Ποσειδῶ.

  Βλεψίδημος

  τὸν θαλάττιον λέγεις;

  Χρεμύλος

  εἰ δ᾽ ἔστιν ἕτερός τις Ποσειδῶν, τὸν ἕτερον.

  Βλεψίδημος

  εἶτ᾽ οὐ διαπέμπεις καὶ πρὸς ἡμᾶς τοὺς φίλους;

  Χρεμύλος

  οὐκ ἔστι πω τὰ πράγματ᾽ ἐν τούτῳ.

  Βλεψίδημος

  τί φῄς;

  400 οὐ τῷ μεταδοῦναι;

  Χρεμύλος

  μὰ Δία. δεῖ γὰρ πρῶτα

  Βλεψίδημος

  τί;

  Χρεμύλος

  βλέψαι ποιῆσαι νώ —

  Βλεψίδημος

  τίνα βλέψαι; φράσον.

  Χρεμύλος

  τὸν Πλοῦτον ὥσπερ πρότερον ἑνί γέ τῳ τρόπῳ.

  Βλεψίδημος

  τυφλὸς γὰρ ὄντως ἐστί;

  Χρεμύλος

  νὴ τὸν οὐρανόν.

  Βλεψίδημος

  οὐκ ἐτὸς ἄρ᾽ ὡς ἔμ᾽ ἦλθεν οὐδεπώποτε.

  Χρεμύλος

  405 ἀλλ᾽ ἢν θεοὶ θέλωσι, νῦν ἀφίξεται.

  Βλεψίδημος

  οὔκουν ἰατρὸν εἰσάγειν ἐχρῆν τινά;

  Χρεμύλος

  τίς δῆτ᾽ ἰατρός ἐστι νῦν ἐν τῇ πόλει;

  οὔτε γὰρ ὁ μισθὸς οὐδὲν ἔστ᾽ οὔθ᾽ ἡ τέχνη.

  Βλεψίδημος

 

‹ Prev