Complete Works of Homer

by Homer

  καρπαλίμως δ' ἀνέδυ πολιῆς ἁλὸς ἠύ̈τ' ὀμίχλη,

  καί ῥα πάροιθ' αὐτοῖο καθέζετο δάκρυ χέοντος, 360

  χειρί τέ μιν κατέρεξεν ἔπος τ' ἔφατ' ἔκ τ' ὀνόμαζε:

  τέκνον τί κλαίεις; τί δέ σε φρένας ἵκετο πένθος;

  ἐξαύδα, μὴ κεῦθε νόῳ, ἵνα εἴδομεν ἄμφω.

  τὴν δὲ βαρὺ στενάχων προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς:

  οἶσθα: τί ἤ τοι ταῦτα ἰδυίῃ πάντ' ἀγορεύω; 365

  ᾠχόμεθ' ἐς Θήβην ἱερὴν πόλιν Ἠετίωνος,

  τὴν δὲ διεπράθομέν τε καὶ ἤγομεν ἐνθάδε πάντα:

  καὶ τὰ μὲν εὖ δάσσαντο μετὰ σφίσιν υἷες Ἀχαιῶν,

  ἐκ δ' ἕλον Ἀτρεί̈δῃ Χρυσηί̈δα καλλιπάρῃον.

  Χρύσης δ' αὖθ' ἱερεὺς ἑκατηβόλου Ἀπόλλωνος 370

  ἦλθε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων

  λυσόμενός τε θύγατρα φέρων τ' ἀπερείσι' ἄποινα,

  στέμματ' ἔχων ἐν χερσὶν ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος

  χρυσέῳ ἀνὰ σκήπτρῳ, καὶ λίσσετο πάντας Ἀχαιούς,

  Ἀτρεί̈δα δὲ μάλιστα δύω κοσμήτορε λαῶν. 375

  ἔνθ' ἄλλοι μὲν πάντες ἐπευφήμησαν Ἀχαιοὶ

  αἰδεῖσθαί θ' ἱερῆα καὶ ἀγλαὰ δέχθαι ἄποινα:

  ἀλλ' οὐκ Ἀτρεί̈δῃ Ἀγαμέμνονι ἥνδανε θυμῷ,

  ἀλλὰ κακῶς ἀφίει, κρατερὸν δ' ἐπὶ μῦθον ἔτελλε:

  χωόμενος δ' ὁ γέρων πάλιν ᾤχετο: τοῖο δ' Ἀπόλλων 380

  εὐξαμένου ἤκουσεν, ἐπεὶ μάλα οἱ φίλος ἦεν,

  ἧκε δ' ἐπ' Ἀργείοισι κακὸν βέλος: οἳ δέ νυ λαοὶ

  θνῇσκον ἐπασσύτεροι, τὰ δ' ἐπῴχετο κῆλα θεοῖο

  πάντῃ ἀνὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν: ἄμμι δὲ μάντις

  εὖ εἰδὼς ἀγόρευε θεοπροπίας ἑκάτοιο. 385

  αὐτίκ' ἐγὼ πρῶτος κελόμην θεὸν ἱλάσκεσθαι:

  Ἀτρεί̈ωνα δ' ἔπειτα χόλος λάβεν, αἶψα δ' ἀναστὰς

  ἠπείλησεν μῦθον ὃ δὴ τετελεσμένος ἐστί:

  τὴν μὲν γὰρ σὺν νηὶ̈ θοῇ ἑλίκωπες Ἀχαιοὶ

  ἐς Χρύσην πέμπουσιν, ἄγουσι δὲ δῶρα ἄνακτι: 390

  τὴν δὲ νέον κλισίηθεν ἔβαν κήρυκες ἄγοντες

  κούρην Βρισῆος τήν μοι δόσαν υἷες Ἀχαιῶν.

  ἀλλὰ σὺ εἰ δύνασαί γε περίσχεο παιδὸς ἑῆος:

  ἐλθοῦσ' Οὔλυμπον δὲ Δία λίσαι, εἴ ποτε δή τι

  ἢ ἔπει ὤνησας κραδίην Διὸς ἠὲ καὶ ἔργῳ. 395

  πολλάκι γάρ σεο πατρὸς ἐνὶ μεγάροισιν ἄκουσα

  εὐχομένης ὅτ' ἔφησθα κελαινεφέϊ Κρονίωνι

  οἴη ἐν ἀθανάτοισιν ἀεικέα λοιγὸν ἀμῦναι,

  ὁππότε μιν ξυνδῆσαι Ὀλύμπιοι ἤθελον ἄλλοι

  Ἥρη τ' ἠδὲ Ποσειδάων καὶ Παλλὰς Ἀθήνη: 400

  ἀλλὰ σὺ τόν γ' ἐλθοῦσα θεὰ ὑπελύσαο δεσμῶν,

  ὦχ' ἑκατόγχειρον καλέσασ' ἐς μακρὸν Ὄλυμπον,

  ὃν Βριάρεων καλέουσι θεοί, ἄνδρες δέ τε πάντες

  Αἰγαίων', ὃ γὰρ αὖτε βίην οὗ πατρὸς ἀμείνων:

  ὅς ῥα παρὰ Κρονίωνι καθέζετο κύδεϊ γαίων: 405

  τὸν καὶ ὑπέδεισαν μάκαρες θεοὶ οὐδ' ἔτ' ἔδησαν.

  τῶν νῦν μιν μνήσασα παρέζεο καὶ λαβὲ γούνων

  αἴ κέν πως ἐθέλῃσιν ἐπὶ Τρώεσσιν ἀρῆξαι,

  τοὺς δὲ κατὰ πρύμνας τε καὶ ἀμφ' ἅλα ἔλσαι Ἀχαιοὺς

  κτεινομένους, ἵνα πάντες ἐπαύρωνται βασιλῆος, 410

  γνῷ δὲ καὶ Ἀτρεί̈δης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων

  ἣν ἄτην ὅ τ' ἄριστον Ἀχαιῶν οὐδὲν ἔτισεν.

  τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα Θέτις κατὰ δάκρυ χέουσα:

  ὤ μοι τέκνον ἐμόν, τί νύ σ' ἔτρεφον αἰνὰ τεκοῦσα;

  αἴθ' ὄφελες παρὰ νηυσὶν ἀδάκρυτος καὶ ἀπήμων 415

  ἧσθαι, ἐπεί νύ τοι αἶσα μίνυνθά περ οὔ τι μάλα δήν:

  νῦν δ' ἅμα τ' ὠκύμορος καὶ ὀϊζυρὸς περὶ πάντων

  ἔπλεο: τώ σε κακῇ αἴσῃ τέκον ἐν μεγάροισι.

  τοῦτο δέ τοι ἐρέουσα ἔπος Διὶ τερπικεραύνῳ

  εἶμ' αὐτὴ πρὸς Ὄλυμπον ἀγάννιφον αἴ κε πίθηται. 420

  ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι

  μήνι' Ἀχαιοῖσιν, πολέμου δ' ἀποπαύεο πάμπαν:

  Ζεὺς γὰρ ἐς Ὠκεανὸν μετ' ἀμύμονας Αἰθιοπῆας

  χθιζὸς ἔβη κατὰ δαῖτα, θεοὶ δ' ἅμα πάντες ἕποντο:

  δωδεκάτῃ δέ τοι αὖτις ἐλεύσεται Οὔλυμπον δέ, 425

  καὶ τότ' ἔπειτά τοι εἶμι Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ,

  καί μιν γουνάσομαι καί μιν πείσεσθαι ὀί̈ω.

  ὣς ἄρα φωνήσασ' ἀπεβήσετο, τὸν δὲ λίπ' αὐτοῦ

  χωόμενον κατὰ θυμὸν ἐϋζώνοιο γυναικὸς

  τήν ῥα βίῃ ἀέκοντος ἀπηύρων: αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς 430

  ἐς Χρύσην ἵκανεν ἄγων ἱερὴν ἑκατόμβην.

  οἳ δ' ὅτε δὴ λιμένος πολυβενθέος ἐντὸς ἵκοντο

  ἱστία μὲν στείλαντο, θέσαν δ' ἐν νηὶ̈ μελαίνῃ,

  ἱστὸν δ' ἱστοδόκῃ πέλασαν προτόνοισιν ὑφέντες

  καρπαλίμως, τὴν δ' εἰς ὅρμον προέρεσσαν ἐρετμοῖς. 435

  ἐκ δ' εὐνὰς ἔβαλον, κατὰ δὲ πρυμνήσι' ἔδησαν:

  ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βαῖνον ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης,

  ἐκ δ' ἑκατόμβην βῆσαν ἑκηβόλῳ Ἀπόλλωνι:

  ἐκ δὲ Χρυσηὶ̈ς νηὸς βῆ ποντοπόροιο.

  τὴν μὲν ἔπειτ' ἐπὶ βωμὸν ἄγων πολύμητις Ὀδυσσεὺς 440

  πατρὶ φίλῳ ἐν χερσὶ τίθει καί μιν προσ�
�ειπεν:

  ὦ Χρύση, πρό μ' ἔπεμψεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων

  παῖδά τε σοὶ ἀγέμεν, Φοίβῳ θ' ἱερὴν ἑκατόμβην

  ῥέξαι ὑπὲρ Δαναῶν ὄφρ' ἱλασόμεσθα ἄνακτα,

  ὃς νῦν Ἀργείοισι πολύστονα κήδε' ἐφῆκεν. 445

  ὣς εἰπὼν ἐν χερσὶ τίθει, ὃ δὲ δέξατο χαίρων

  παῖδα φίλην: τοὶ δ' ὦκα θεῷ ἱερὴν ἑκατόμβην

  ἑξείης ἔστησαν ἐύ̈δμητον περὶ βωμόν,

  χερνίψαντο δ' ἔπειτα καὶ οὐλοχύτας ἀνέλοντο.

  τοῖσιν δὲ Χρύσης μεγάλ' εὔχετο χεῖρας ἀνασχών: 450

  κλῦθί μευ ἀργυρότοξ', ὃς Χρύσην ἀμφιβέβηκας

  Κίλλαν τε ζαθέην Τενέδοιό τε ἶφι ἀνάσσεις:

  ἦ μὲν δή ποτ' ἐμεῦ πάρος ἔκλυες εὐξαμένοιο,

  τίμησας μὲν ἐμέ, μέγα δ' ἴψαο λαὸν Ἀχαιῶν:

  ἠδ' ἔτι καὶ νῦν μοι τόδ' ἐπικρήηνον ἐέλδωρ: 455

  ἤδη νῦν Δαναοῖσιν ἀεικέα λοιγὸν ἄμυνον.

  ὣς ἔφατ' εὐχόμενος, τοῦ δ' ἔκλυε Φοῖβος Ἀπόλλων.

  αὐτὰρ ἐπεί ῥ' εὔξαντο καὶ οὐλοχύτας προβάλοντο,

  αὐέρυσαν μὲν πρῶτα καὶ ἔσφαξαν καὶ ἔδειραν,

  μηρούς τ' ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν 460

  δίπτυχα ποιήσαντες, ἐπ' αὐτῶν δ' ὠμοθέτησαν:

  καῖε δ' ἐπὶ σχίζῃς ὁ γέρων, ἐπὶ δ' αἴθοπα οἶνον

  λεῖβε: νέοι δὲ παρ' αὐτὸν ἔχον πεμπώβολα χερσίν.

  αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρε κάη καὶ σπλάγχνα πάσαντο,

  μίστυλλόν τ' ἄρα τἆλλα καὶ ἀμφ' ὀβελοῖσιν ἔπειραν, 465

  ὤπτησάν τε περιφραδέως, ἐρύσαντό τε πάντα.

  αὐτὰρ ἐπεὶ παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα

  δαίνυντ', οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐί̈σης.

  αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,

  κοῦροι μὲν κρητῆρας ἐπεστέψαντο ποτοῖο, 470

  νώμησαν δ' ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσιν:

  οἳ δὲ πανημέριοι μολπῇ θεὸν ἱλάσκοντο

  καλὸν ἀείδοντες παιήονα κοῦροι Ἀχαιῶν

  μέλποντες ἑκάεργον: ὃ δὲ φρένα τέρπετ' ἀκούων.

  ἦμος δ' ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε, 475

  δὴ τότε κοιμήσαντο παρὰ πρυμνήσια νηός:

  ἦμος δ' ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,

  καὶ τότ' ἔπειτ' ἀνάγοντο μετὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν:

  τοῖσιν δ' ἴκμενον οὖρον ἵει ἑκάεργος Ἀπόλλων:

  οἳ δ' ἱστὸν στήσαντ' ἀνά θ' ἱστία λευκὰ πέτασσαν, 480

  ἐν δ' ἄνεμος πρῆσεν μέσον ἱστίον, ἀμφὶ δὲ κῦμα

  στείρῃ πορφύρεον μεγάλ' ἴαχε νηὸς ἰούσης:

  ἣ δ' ἔθεεν κατὰ κῦμα διαπρήσσουσα κέλευθον.

  αὐτὰρ ἐπεί ῥ' ἵκοντο κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν,

  νῆα μὲν οἵ γε μέλαιναν ἐπ' ἠπείροιο ἔρυσσαν 485

  ὑψοῦ ἐπὶ ψαμάθοις, ὑπὸ δ' ἕρματα μακρὰ τάνυσσαν:

  αὐτοὶ δ' ἐσκίδναντο κατὰ κλισίας τε νέας τε.

  αὐτὰρ ὃ μήνιε νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι

  διογενὴς Πηλῆος υἱὸς πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς:

  οὔτέ ποτ' εἰς ἀγορὴν πωλέσκετο κυδιάνειραν 490

  οὔτέ ποτ' ἐς πόλεμον, ἀλλὰ φθινύθεσκε φίλον κῆρ

  αὖθι μένων, ποθέεσκε δ' ἀϋτήν τε πτόλεμόν τε.

  ἀλλ' ὅτε δή ῥ' ἐκ τοῖο δυωδεκάτη γένετ' ἠώς,

  καὶ τότε δὴ πρὸς Ὄλυμπον ἴσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες

  πάντες ἅμα, Ζεὺς δ' ἦρχε: Θέτις δ' οὐ λήθετ' ἐφετμέων 495

  παιδὸς ἑοῦ, ἀλλ' ἥ γ' ἀνεδύσετο κῦμα θαλάσσης.

  ἠερίη δ' ἀνέβη μέγαν οὐρανὸν Οὔλυμπόν τε.

  εὗρεν δ' εὐρύοπα Κρονίδην ἄτερ ἥμενον ἄλλων

  ἀκροτάτῃ κορυφῇ πολυδειράδος Οὐλύμποιο:

  καί ῥα πάροιθ' αὐτοῖο καθέζετο, καὶ λάβε γούνων 500

  σκαιῇ, δεξιτερῇ δ' ἄρ' ὑπ' ἀνθερεῶνος ἑλοῦσα

  λισσομένη προσέειπε Δία Κρονίωνα ἄνακτα:

  Ζεῦ πάτερ εἴ ποτε δή σε μετ' ἀθανάτοισιν ὄνησα

  ἢ ἔπει ἢ ἔργῳ, τόδε μοι κρήηνον ἐέλδωρ:

  τίμησόν μοι υἱὸν ὃς ὠκυμορώτατος ἄλλων 505

  ἔπλετ': ἀτάρ μιν νῦν γε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων

  ἠτίμησεν: ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας αὐτὸς ἀπούρας.

  ἀλλὰ σύ πέρ μιν τῖσον Ὀλύμπιε μητίετα Ζεῦ:

  τόφρα δ' ἐπὶ Τρώεσσι τίθει κράτος ὄφρ' ἂν Ἀχαιοὶ

  υἱὸν ἐμὸν τίσωσιν ὀφέλλωσίν τέ ἑ τιμῇ. 510

  ὣς φάτο: τὴν δ' οὔ τι προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς,

  ἀλλ' ἀκέων δὴν ἧστο: Θέτις δ' ὡς ἥψατο γούνων

  ὣς ἔχετ' ἐμπεφυυῖα, καὶ εἴρετο δεύτερον αὖτις:

  νημερτὲς μὲν δή μοι ὑπόσχεο καὶ κατάνευσον

  ἢ ἀπόειπ', ἐπεὶ οὔ τοι ἔπι δέος, ὄφρ' ἐὺ̈ εἰδέω 515

  ὅσσον ἐγὼ μετὰ πᾶσιν ἀτιμοτάτη θεός εἰμι.

  τὴν δὲ μέγ' ὀχθήσας προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς:

  ἦ δὴ λοίγια ἔργ' ὅ τέ μ' ἐχθοδοπῆσαι ἐφήσεις

  Ἥρῃ ὅτ' ἄν μ' ἐρέθῃσιν ὀνειδείοις ἐπέεσσιν:

  ἣ δὲ καὶ αὔτως μ' αἰεὶ ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσι 520

  νεικεῖ, καί τέ μέ φησι μάχῃ Τρώεσσιν ἀρήγειν.

  ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν αὖτις ἀπόστιχε μή τι νοήσῃ

  Ἥρη: ἐμοὶ δέ κε ταῦτα μελήσεται ὄφρα τελέσσω:

  εἰ δ' ἄγε τοι κεφαλῇ κατανεύσομαι ὄφρα π
εποίθῃς:

  τοῦτο γὰρ ἐξ ἐμέθεν γε μετ' ἀθανάτοισι μέγιστον 525

  τέκμωρ: οὐ γὰρ ἐμὸν παλινάγρετον οὐδ' ἀπατηλὸν

  οὐδ' ἀτελεύτητον ὅ τί κεν κεφαλῇ κατανεύσω.

  ἦ καὶ κυανέῃσιν ἐπ' ὀφρύσι νεῦσε Κρονίων:

  ἀμβρόσιαι δ' ἄρα χαῖται ἐπερρώσαντο ἄνακτος

  κρατὸς ἀπ' ἀθανάτοιο: μέγαν δ' ἐλέλιξεν Ὄλυμπον. 530

  τώ γ' ὣς βουλεύσαντε διέτμαγεν: ἣ μὲν ἔπειτα

  εἰς ἅλα ἆλτο βαθεῖαν ἀπ' αἰγλήεντος Ὀλύμπου,

  Ζεὺς δὲ ἑὸν πρὸς δῶμα: θεοὶ δ' ἅμα πάντες ἀνέσταν

  ἐξ ἑδέων σφοῦ πατρὸς ἐναντίον: οὐδέ τις ἔτλη

  μεῖναι ἐπερχόμενον, ἀλλ' ἀντίοι ἔσταν ἅπαντες. 535

  ὣς ὃ μὲν ἔνθα καθέζετ' ἐπὶ θρόνου: οὐδέ μιν Ἥρη

  ἠγνοίησεν ἰδοῦσ' ὅτι οἱ συμφράσσατο βουλὰς

  ἀργυρόπεζα Θέτις θυγάτηρ ἁλίοιο γέροντος.

  αὐτίκα κερτομίοισι Δία Κρονίωνα προσηύδα:

  τίς δ' αὖ τοι δολομῆτα θεῶν συμφράσσατο βουλάς; 540

  αἰεί τοι φίλον ἐστὶν ἐμεῦ ἀπὸ νόσφιν ἐόντα

  κρυπτάδια φρονέοντα δικαζέμεν: οὐδέ τί πώ μοι

  πρόφρων τέτληκας εἰπεῖν ἔπος ὅττι νοήσῃς.

  τὴν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε:

  Ἥρη μὴ δὴ πάντας ἐμοὺς ἐπιέλπεο μύθους 545

  εἰδήσειν: χαλεποί τοι ἔσοντ' ἀλόχῳ περ ἐούσῃ:

  ἀλλ' ὃν μέν κ' ἐπιεικὲς ἀκουέμεν οὔ τις ἔπειτα