Niorstigningar Saga

by Dario Bullitta

hofðingi varr qvaz einn myndo raþa ⟨øllom⟩ heime102 103 eftir hans104 dauþan.105

  1 Þa] foramen in cod. B Enn D 2 er] foramen in cod. B 3 hafði] lauk B 4 þetta] sino B 5 męlt]

  mali B 6 Dyrþar] Dírdarinnar D 7 at] foramen in cod. B 8 virki] byrgi B dyrum D 9 hann]

  oc B D 10 þegar] om. B 11 borg] byrge D 12 borg helvitis oc gørþi] om. B 13 hevir vitraz] syndisc B vitradist D 14 i manz] viþ D 15 miclo] foramen in cod. B 16 post svat add.

  ỏll D 17 myrcr helvites] foramen in cod. B hvergi scugga B 18 hafa þa horfit] bar á B hỏrfu post hỏrfu add. Svo ad D 19 Hverr] Enn B 20 goðr] Guds D 21 hevir] foramen in cod.

  B 22 þa] om. B 23 losnat] leystr B 24 hevir þa losnat] losnade D 25 þvi] om. B D 26 bandi] baundom B D 27 sem bundinn var] om. B D 28 post micell add. Guds D 29 craptr] otti B 30 oc gnýr] om. D 31 hevir at gørzc] varþ fiandom B giỏrdist D 32 sva sciot] á ęno auga B 33 reð] bragþi B 34 ⟨hann⟩] Drottinn Iesus B 35 um] om. B 36 brotet] braut B 37 helvites] helvíti B ante helvíti add. i allt B 38 viþ þat er sva sciot reð ⟨hann⟩ um brotet helvites]

  om. D 39 dioflar] þeir B 40 aller] om. B D 41 toco at falma] falmoþo post falmoþo add. af hrezlo B fólnudu D 42 at scialva] scutosc hingat oc þingat post þingat add. undan geislom hans B oc skulfu D 43 oc þa þegar brat eptir] om. B D 44 Christum] Jesum D 45 ganganda] emendavi gangandan 46 ganganda Guð þeira] om. B inn ganga í búdernar D 47 þa] oc B 48 hafa þeir til kagat] caugoþo B post caugoþo add. oframliga B kỏlludu þeir aller D 49 þangat] til hans B 50 aller] om. B 51 þetta] om. B D 52 til raþit] om. B 53 oc] om. B 54 hneykkia]

  scęlfa B 55 post oss add. blauþir ero ver nu viþ ornir oc scemþar fullir B 56 Yfer hevir þu nu

  146 Niðrstigningar saga

  oss stigit allhart hevir þu nu til raþit oc til sótt at hneyckia oss] Almáttugur ertu yfer oss oc enn

  mæltu þeir D 57 þar] þier D 58 ⟨oc⟩] om. D 59 endime] þetta D 60 oc litell] om. D 61 like]

  ásiano B 62 veginn] festr B 63 post crossi add. sem þiofar B 64 niþrgravinn] i jỏrþ grafinn D

  65 Nu] om. B 66 þu] hann D post hann add. svo D 67 post comenn add. heill oc lifandi oc rikr sem Guþ B add. ad hann D 68 leysir bundna oc] om. D 69 allar] allt B 70 helvites] fianda B

  71 fylor] lið B 72 toco sva umb at męla] spurþi B 73 Slict ett sama allar helvites fylor toco sva umb at męla] om. D 74 þu Ihesus] om. D 75 ante maþr add. þesse D 76 sva styrcr] oflogr B

  77 sva] om. B 78 sva] om. B 79 sva] om. B 80 oc sva rikr maþr oc sva lióss] om. D

  81 ante iarþlegr add. sem D 82 lengi] om. D 83 scattgilldr] om. D 84 ante hefir add. Oc D

  85 fyrr alldrege] om. D 86 maþr] þrekmaþr B 87 sva hugfullr er at] om. B 88 fer] stigr B

  89 hann] om. B 90 hrøþisc] ottasc B 91 oc] at B 92 gripr] hialpa B 93 menn] monnom B

  94 or bondom] om. B 95 Ofraþar maþr er sia … / … or bondom] om. D 96 Muna] Mun eigi D

  97 sa] om. D 98 Iesus] foramen in cod. B post Iesus add. af Nazareth D 99 mune] sie D

  100 nu] om. B D 101 vera] om. B D 102 heime] om. D 103 ⟨øllom⟩ heime] conieci totius mundi T 104 hans] emendavi hann 105 dauþan] dauþa D

  XXII.254v

  54v [54v] [Þa] toc Dominus1 Rex Glorie2 at troþa niþr3 hofðingi⟨a⟩4 dauþans5 6 oc7

  batt hann [meþ8 elldligom] bondom ⟨crapta9 sinna⟩10 11. Enn hann heimte12

  Adam13 til sinnar birte.

  1 Dominus] Drottinn B post Drottinn add. til D 2 Rex Glorie] Iesus Christus B om. D 3 post niþr add. enn B 4 post hofþ⟨i⟩ngia add. myrkra B 5 dauþans] dauþanom B 6 hofþ⟨i⟩ngia dauþans]

  Diỏflana D 7 oc] om. B enn post enn add. hann greip til hins gamla Diỏfuls oc D 8 meþ]

  om. D 9 ⟨crapta⟩] veldins D 10 ⟨sinna⟩] sins D post sins add. so hann komst aldre þadan meir D

  11 ⟨crapta sinna⟩] conieci sua potentia T 12 heimte] leiddi B dró D 13 Adam] foramen in cod. B

  XXIII.1

  Þa [toco] helvites buar ⟨at męla⟩1 2 viþ høfðingia3 sinn4 meþ ⟨a⟩socun micille5 6

  oc avitoþo7 hann.8 Heyrþo qvaþo þeir glaz oddvite9 oc10 dauþa11 ioforr12

  þrihofða⟨þ⟩r Bee⟨l⟩zebub13 hlegenn af englom.14 Til hvers var þer at heita oss

  friþendom viþ15 hingatspaning16 hans.17 Allovisliga18 hevir þer19 umb raþiz20.

  Þat21 ma nu of sia22 at23 Christus24 fer her25 nu26 oc27 rekr28 a braut29 meþ liose

  guþdoms30 sins dauþa myrcr31 oc braut32 byrgi33 var34 øll35 oc36 leiþer37 hann38

  hertecna heþan39 oc40 41 þa marga42 er vaner varo43 at stynia44 sarliga45 under

  varom46 pislom47 oc48 førisc nu sva49 hotvetna or at50 51 nu52 muna mannkyn53

  hans54 coma siþan. Nu55 cø⟨m⟩r56 þat viþ57 at þeir58 dramba59 viþ60 oss er61 all-

  dregi matto62 glaþer verða63 oc taca oss64 ogn65 at66 bioþa.67 Heyrþo Satan ioførr

  helvitis68 oc69 allz illz70 hvi71 varþ ðer þat72 fyrer nu73 74 at spenia hann75 76 ⟨hin-

  gat⟩77 78 at79 nu er þess80 at81 van82 at her verþet83 gratr ne84 stynr85 i dauni85

  Texts 147

  siþan87 þeim enom micla88 er þu atter ⟨i⟩ saure oc i fylo89 oc gleþi90 allri þeiri91

  er þu92 hafðir her fingit93 fyrer afbrigþartreet94 hevir95 þu96 gørsamliga tynt fyrer

  crosstre oc mun øll gleþi97 þin98 fyrerfaraz99 er þu villder100 sialfan101 Dyrþar

  Konong eggia102 lata at mote þer.103 104 Of105 grunnuþect106 er þin107 orþet.108

  Hafa109 raþit a þann er sva var syndalauss oc spanet hann hingat enn nu110 scyll-

  der111 þu lata her nøþegr laust allt þat er þu vill eigi.112 113

  1 ⟨at męla⟩] om. B 2 Þa toco ⟨…⟩ ⟨at męla⟩] conieci Tunc suscipiens ⟨…⟩ dixit T 3 post høfðingia add. myrkra B 4 sinn] emendavi sinom om. B sinn D 5 micille] om. D 6 meþ ⟨a⟩socun micille] conieci cum nimia increpatione T 7 avitoþo] ascellingom B ávitun D 8 hann] om. B D

  9 glaz oddvite] om. D 10 oc] om. B D 11 dauþa] dauþans D 12 ioforr] scilfingr B vesalingr D

  13 Bee⟨l⟩zebub] om. D 14 hlegenn af englom] post englom add. oc hrøptr af monnom B oc dáradr af einglum D 15 viþ] oc D 16 hingatspaning] híngadkomu D 17 hans] Cristz B Guds sonar D 18 Allovisliga] Allvesallega D 19 þer] þu D post þu add. nu D 20 raþiz] rádid D

  21 þat] her B D ante her add. þvíad D 22 ma nu of sia] om. D 23 at] om. D 24 Christus]

  Jesus D 25 her] yfir B post yfir add. fylgsni B 26 nu] om. D 27 nu oc] om. B 28 rekr] tekr D

  29 a braut] ór B i burtu post burtu add. hedan D 30 guþdoms] crapz B 31 dauþa myrcr] om. B D

  32 braut] hefir lamit B 33 byrgi] dyflizor B 34 var] emendavi lect. dub. varar 35 øll] emendavi lect. dub. allar om. B 36 oc] om. B 37 post leiþer add. ut bunna enn leysir B 38 hann]

  om. B 39 heþan] om. B 40 oc] om. B 41 oc braut byrgi var øll oc leiþer hann hertecna heþan oc] om. D 42 marga] om. B 43 vaner varo] om. B 44 at stynia] þoldo B 45 sarliga] sarar B

  46 under varom] om. B 47 pislom] pislir B 48 oc] om. B 49 nu sva] om. B 50 at] stað B

  51 er vaner varo at stynia sarliga under varom pilsom oc førisc nu sva hotvetna or at] er stódu

  under vorum bardaga sárlega haldner D 52 nu] oc D 53 mankyn] friþir menn B mankynid D

  54 hans] her B D ante her add. eigi D 55 Nu] om. D 56 post cø⟨m⟩r add. oc B D 57 viþ]

  framm D 58 þeir] ante þeir add. dauþir oc herteknir B add. dauder menn D 59 dramba] ante dramba add. mono B voro D 60 viþ] yfir B af D 61 er] sem D post sem add. ad D 62 matto]

  om. D 63 verða] vera B urdu D 64 taca oss] om. B 65 ogn] riki B 66 at] om. B 67 oc taca oss ogn at bioþa] þá fagna þeir nú D 68 ioførr helvitis] om. B under rót D 69 oc] om. B D

  70 post illz add. orkandi B add. oc helvítis upphafa sỏgdu þeir diỏflarner D 71 hvi] post hvi add.

  óvitrlíga B þvi D 72 þat] om. B 73 nu] om. D 74 fyrer nu] om. B 75 spenia hann] emendavi spenian 76 hann] þann B post hann add. hingad til þessa eins D 77 post ⟨hingat⟩ add. er þu he-f
þir ecki í mott B 78 at spenia hann ⟨hingat⟩] conieci huc perduxisti T 79 at] om. B D 80 þess]

  om. B D 81 at] om. B 82 van] aurvent B 83 verþet] verde D 84 ne] oc D 85 stynr] sút D

  86 i dauni] ad aude D 87 siþan] post siþan add. anstygþ B om. D 88 post micla add. mistum D

  89 ⟨i⟩ saure oc i fylo] om. D 90 i dauni þeim enom micla er þu ater ⟨i⟩ saure oc i fylo oc gleþi] om. B

  91 post þeiri add. oc ohręsi oc leíþendom B 92 post þu add. ádr D 93 hafðir her fingit] fect B

  94 her fingit fyrer afbrigþartreet] þviad af brigdum þínum D 95 ante hefir add. þa B 96 post þu add. nu B 97 gleþi] virþing B 98 þin] vor D 99 fyrerfaraz] farasc B tínast D 100 villder]

  foramen in cod. B 101 sialfan] om. B 102 eggia] emendavi lec. dub. heggia 103 post þer add.

  oc oss B 104 er þu vilder sialfan Dyrþar Konong eggia lata] om. D 105 Of] om. B D 106 grunnuþect] grimmilegt D 107 þin] þier D 108 post orþet add. þo at B add. þer þitt til bragd D

  109 hafa] emendavi hvafa, ante hafa add. At B 110 sva var syndalauss oc spanet hann hingat enn nu] þic rupplar sva B 111 scylder] scylir B 112 lata her nøgreþ laust allt þat er þu vill eigi] nu

  marga vanda oc sękia lata lausa B 113 hafa raþit a þann … / … er þu vill eigi] om. D

  148 Niðrstigningar saga

  XXIII.2

  Eptir þetta er sact at1 Konongr Dyrþar2 męlti viþ helvites bua3 alla4 saman.5 Nu

  scal6 Satan her eptir7 vera8 i stað9 Adams10 oc barna hans11 rettlatra minna.12

  1 Eptir þetta er sact at] Siþan B 2 Konongr Dyrþar] Kóngr Dírdarennar D 3 helvites bua]

  myrkra hofþingiana B Satan D 4 alla] om. D 5 saman] om. B D 6 skal] skaltu D 7 eptir] om.

  D 8 vera] om. B 9 stað] stadinn D 10 Adams] foramen in cod. B 11 hans] foramen in cod.

  B post hans add. oc D 12 rettlatra minna] foramen in cod. B allra manna D post manna add. þá þagnade Satan illsku fullr D

  XXIV.155r Ps. 30 (29): 2–5

  Enn1 þa retti Guþ ⟨Drottinn⟩2 hønd sina3 oc męlti sva.4 Comet5 er6 til min nu7

  aller ⟨helgir⟩8 þeir9 er hafa10 scilning mina.11 Vitet12 er þat13 at Diofull oc14

  Dauþi15 er16 nu17 fyrerdømþr.18 Þa sømno⟨þo⟩z aller19 saman oc costuþo at20

  renna21 til handa Domino22 Nostro.23 Þa toc Dominus24 [i] hønd ena høgri

  Adams25 oc męlti sva.26 Friþr se þer meþ øllom børnom þinom rettlatom mi- Ps. 30

  nom. Adam fell til fota Domino27 oc męlti.28 29 Exaltabo te Domine quoniam (29):

  suscepisti IV30 vers søng31 hann32 af þeim33 salm34 framan.35 36 [Slict it] sama37 2–5

  sungo38 aller helgir oc39 fello til fota Domino40 ⟨oc męlto⟩41. Iamt42 hefir þu

  55r comet oc ennt þat er þu hezt [55r] oc þu43 spaþer44 fyrer løg oc45 spamenn46 at

  leysa oss47 oc heim allan48 fyrer crossdauþann49 ⟨þinn⟩50 51 oc niþrstigning til

  var52 oc53 coma54 oss55 til56 dyrþar57 meþ metti þinom fra helvite58 oc59 marki

  cross60 þins at oss drottne eigi siþan dauþi.61

  1 Enn] om. D 2 Enn þa retti Guþ ⟨Drottinn⟩] conieci Et extenends Dominus T 3 sina] formanen in cod. B post sina add. til mannligra flo⸌c⸍ka B add. ena hægre D 4 sva] om. B D 5 Comet]

  Kome D 6 er] þer D 7 nu] formanen in cod. B om. D 8 aller ⟨helgir⟩] ante corr. aller ęttir B D, conieci sancti Dei omnes T 9 þeir] þær D 10 hafa] hafit B 11 post mina add. oc D 12 Vitet]

  formanen in cod. B 13 er þat] om. D 14 post oc add. svo D 15 Dauþi] formanen in cod. B

  Dauden D 16 er] eru D 17 nu] om. D 18 fyrerdømþr] fyrirdæmder D 19 post aller add. helger menn D 20 costuþo at] om. B D 21 renna] runnu B D 22 Domino] Drottni B D 23 Nostro]

  Orom B D 24 Dominus] Drottin Iesus B 25 þa toc Dominus i hønd ena høgri Adams] om. D

  26 sva] om. B D 27 Domino] Drottni B 28 męlti] oc saung þetta B 29 Friþr se þer ⟨…⟩ oc męlti] om. D 30 ante IV add. me oc D 31 søng] súngu D 32 hann] om. D 33 þeim] þessum D 34 post salm add. þetta þídir svo. Eg mun fagna þier Drottin oc upp hefia mun eg þig i

  lofe Drottins. Þvi ad þú tókst mig og oc ei gladder þu óvine mína yfer mier úr helvíte oc helian

  giarde þu mig frá nídrstigendum i heilar grỏf. Sínge þier Drottne lof helgir menn oc játe þier

  hann i minning hans heilagleiks D 35 framan] om. D 36 IV vers søng hann af þeim salm fra-

  man] usque sanctitatis eius B 37 Slict it sama] Þa B D 38 sungo] om. B D 39 oc] om. D

  40 Domino] Drottni B D 41 ⟨oc męlto⟩] conieci dicebant T 42 Iamt] om. B D 43 hezt oc þu]

  om. B D 44 spaþer] sagder post sagder add. oss D 45 løg oc] om. B D 46 spamenn] spámannsins post spámannsins add. munn. enn þad er D 47 post oss add. frá diỏflinum D 48 allan om.

  Texts 149

  D 49 dauþan] om. D 50 ⟨þinn⟩] sins B 51 fyrer crossdauþann ⟨þinn⟩] conieci per crucem tuam et per mortem crucis T 52 var] þess D 53 oc] at B D 54 coma] taka D 55 oss] om. B 56 til]

  frá D 57 dyrþar] fagnaþa paradi⟨sar⟩ B vondum andskota D 58 helvite] helvitis post helvitis add. qvalom B 59 oc] om. B 60 cross] sigrs B 61 meþ meti þinom fra helvite oc marki cross þins at oss drottne eigi siþan dauþi] oc leida oss til fullsælu D

  XXIV.2 Ps. 98 (97): 1–2Ps. 150 (149) :9

  Þa gørþi1 siþan2 Dominus3 crossmarc ifer4 Adam oc øllom5 helgom6 oc7 toc8 i

  hønd Adams9 oc ⟨ste⟩ upp10 11 or helvite12 meþ her13 miclom14 oc fylgþo Drottne15

  Ps. 98

  aller helgir.16 Þa męlti17 David18 hátt oc søng19 þetta.20 21 Cantate Domino canti-

  (97): 1–2

  cum nouum 22 ⟨ quia mirabilia fecit 23 oc II vers søng af þeim salm en nęsto⟩.24

  Ps. 150

  Sva25 syngo26 aller ⟨helgir⟩27 meþ honom28 oc qvaðo29 amen30 ⟨oc męlto þetta.31

  (149):9

  Hec est gloria omnibus sanctis eius. Alleluia⟩.32

  1 gørþi] blęzaþi B 2 siþan] om. D 3 Dominus] Drottinn B D 4 crossmarc ifer] om. B 5 øllom ] alla B 6 helgom] helga B post helgom add. mỏnnum D 7 oc] þa B 8 post toc add. Guþ B 9 Adams] Adami B Adam D 10 upp] om. D 11 ⟨ste⟩ upp] conieci ascendit T 12 or helvite]

  til paradisar B 13 her] hann B D 14 miclom] om. B D 15 fylgþo Drottne] med hỏnum D

  16 post helgir add. menn D 17 męlti] sang B kallade D 18 post David add. konongr B 19 søng]

  mælte D 20 þetta] om. D 21 oc søng þetta] om. B 22 Cantate Domino canticum nouum]

  Synge þier nyan lofsỏng D 23 ⟨quia mirabilia fecit⟩] conieci quia mirabilia fecit T Hann giỏrde

  undarlega hlúte heila D 24 ⟨oc II vers af þeim salm enn nęsto⟩] conieci giỏrde oss hin hægre hỏnd

  hans oc heilagr armleggr hans kunnugt giỏrde Drottinn hiálpræde sitt í augliti heidinna þióda mun

  hann sína oss rettlæti sitt D 25 sva] om. D 26 syngo] svaroþo B D 27 aller ⟨helgir⟩] conieci ombibus sanctis T 28 meþ honom] om. B D 29 qvaðo] sỏgdu D 30 amen] add. amen. Já já já D 31 ⟨oc męlto þetta⟩] conieci dicentes T Oc enn mæltu þeir D 32 ⟨Hec est gloria omnibus sanctis eius. Alleluia⟩ conieci Hec est gloria omnibus sanctis eius. Alleluia T Dírd se ỏllum helgum

  hans. Amen. Alleluia D

  XXIV.3Hab. 3:13Ps. 118 (117):26-27Mi. 7:18-19Ps. 48 (47): 15

  Hab. 3:13

  Eptir þetta callaþi1 Abbacuc spamaþr.2 3 Ætlaþer ðu heilso þioð 4 þinne 5 at leysa

  Ps. 118

  valaþa 6 ðina. Enn7 aller helgir8 svoroþo9 oc męlto.10 Lofaþr se sa er cømr in

  (117):

  nomine 11 Domini 12 oc 13 leysti Guþ 14 oss at eilifo.15 16 Sva męlti oc Micheas17

  26–7

  Mi. 7:

  spamaþr.18 Hver e r guþ slicr sem Vor Guþ. Þu recr braut 19 illzcor varar oc stigr

  18–19

  iver synþer varar 20 oc helldr vitne reiþe þinnar 21 i gegn illom.22 Þu 23 ert viliandi

  miscunn 24 ⟨ oc snyr⟩ til var 25 dauðir 26 þu 27 allar il
lzcor varar oc allar synðer

  Ps. 48

  varar 28 i minni⟨n⟩g29 dauþa30 þins ⟨sva sem31 þu svarþir32 feþrom vorom⟩.33 34 Þa

  (47):15

  svaroþo35 aller helgir. Sia er Guþ var at eilifo of verolld verallda 36 ⟨ mon hann

  rikia i verolld⟩.37 Þa qvaþo aller 38 amen.39 Þa toco aller spamenn40 at syng⸌va⸍41

  sín orþ er þeir fylgþo Domino42 Nostro.43 44

  150 Niðrstigningar saga

  1 callaþi] męlto B 2 spamaþr] propheta B 3 Eptir þetta callaþi Abbacuc spamaþr] om. D 4 þioð]

  þioðar B 5 post þinne add. til D 6 valaþa] útvalda D 7 Enn] om. D 8 post helgir add. menn D

  9 post svoroþo add. Amen amen amen etc D 10 oc męlto] om. B D 11 in nomine] í nafni B D

  12 Domini] Drottins B D post Drottins add. Guþs B 13 oc] er B 14 Guþ] om. B 15 at eilifo]

  amen B 16 oc leysti Guþ oss at eilifo] om. D 17 Micheas] Helias D 18 spamaþr] propheta B

  19 recr braut] ert sa er bráut rac B brautst D 20 oc stigr iver synþer varar] om. D 21 post þinnar add. þviat B 22 i gegn illom] om. B 23 ante þu add. Þviat B 24 miscunn] miscunnar post miscunnar add. þinne D 25 var] vorum D 26 dauðir] fedrum D 27 ⟨oc snyr⟩ ⟨…⟩ þu] conieci Ipse auertis T þú hiálpader D 28 oc allar synðer varar] om. D 29 i minni⟨n⟩g] í gliking B om. D

  30 dauþa] dauþans B miskuns D 31 ⟨sva sem⟩] om. D 32 ⟨svarþir⟩] hiálpader D 33 post vorom add. af miskun þinne. Þá mælte Drottin. Þióned mier syner míner oc mun eg stirkia ydir D

  34 ⟨sva sem þu svarþir feþrom vorom⟩] conieci sicut iurasti patribus nostris T 35 svaroþo] mæltu D

  36 of verold veralda] om. D 37 ⟨mon hann rikia i verolld⟩] conieci reget nos in secula T om. D

  38 Þa qvaþo aller] om. B D 39 post amen add. amen B 40 post spamenn add. hverr B

  41 syng⸌va⸍] bis scr. syng⸌va⸍ syngva, lęsa B 42 Domino] Drottni B 43 Nostro] Órom B 44 Þa toco aller spamenn at syng⸌va⸍ sin orþ er þeir fylgþo Domino Nostro] om. D

  XXV

  Guþ1 baud Michael2 archangelo3 at ⟨fylgia⟩4 Adam ⟨ok5 ꜵllu6 helgum⟩7 hans8 9

  at leide10 þa ⟨alla⟩11 i paradisum12 ⟨hina føgnuþ⟩.13 Þa14 runno15 II16 menn a móte

  þeim. Þa17 spurþo spamenn18 hverer ⟨veri19 er20 þið21 hafit eigi daudir22 verit23

  meþ oss i helviti helldr⟩24 eroþ ⟨þið⟩25 nu26 til þegar27 licamliger28 i paradiso.29 30